حمایت از فعالیت تمام‌وقت دانشجویان دوره دکتری و چالش‌های اجرایی آن

در مطلب حاضر، خبرگزاری صداوسیما به بررسی چالش‌های حمایت از فعالیت تمام‌وقت دانشجویان دکتری پرداخته است.

از اخبار آزمون دکتری جا نمونی! ما همه اخبار رو لحظه‌ای اطلاع رسانی میکنیم! کافیه برای عضویت در کانال تلگرام کلیک کنی … و یا عضو پیج اینستاگرام سایت پی اچ دی تست بشی …

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، دانشجوی دکتری موتور توسعه علمی محسوب می‌شود که در گیرودار ورود در دوران تاهل یا فرزندآوری است. مخارج تحصیل و معیشت غالبا او را متمایل به پیگیری شغلی نسبتا ثابت و قابل اتکا می‌نماید که در اغلب موارد بی‌ربط به رشته تحصیلی اوست. از طرفی اساتید راهنما همواره درکشور از عدم حضور دانشجویان دوره دکتری در آزمایشگاه‌ها و تمرکز بر رساله دوره دکتری گلایه مندند. نبود حمایت مالی از دانشجوی دکتری و توقع به جای اساتید،‌ دانشجویان دکتری را تحریک به خروج از کشور و در نتیجه موجب زیان کل جامعه می‌شود.

یکی از مهم‌ترین موارد در نقشه جامع علمی کشور که ارتباط مستقیم با شتاب علمی کشور دارد حمایت از فعالیت ­های تمام وقت دانشجویان دوره دکتراست.

پیگیری‌های ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور برای اجرایی شدن سیاست حمایت از فعالیت تمام وقت دانشجویان دکتری در برهه‌ای موجب بوجود آمدن حمایتی تحت عنوان «پژوهانه» شد که با اهداف ترسیم شده در سیاست بسیار فاصله داشت و به صورت وام 5 میلیون تومان در دوران خانم دکتر سلطانخواه و در دوره حاضر به صورت وام 12 میلیون تومان با نرخ بهره 4% در حال اجرا است.

ـ سوال اینجاست که چرا برخلاف مصوبه شورای ستاد نقشه جامع علمی کشور، قالب وام در حال اجرا است؟ و آیا این نحوه حمایت با اهداف توسعه علمی و فناوری کشور تناسب دارد؟

نقشه جامع علمی کشور و حمایت از فعالیت تمام وقت دانشجویان دکتری

حمایت ازفعالیت تمام وقت دانشجویان دوره دکتری وچالش‌های اجرایی آن

راهبرد کلان 8 از نقشه جامع علمی کشور بر « تربیت و توانمندسازی سرمایه انسانی با تاکید بر پرورش انسان­های متقی و کارآفرین و خودباور و خالق و نوآور و توانا در تولید علم، فناوری و نوآوری متناسب با ارزش‌های اسلامی و نیازهای جامعه» تاکید دارد. و در ذیل آن ، ‌6 راهبرد ملی ذکر شده که در راهبرد 4 و 5 آن مشخصا چنین آمده است:

4 . ارتقای همکاری‌های علمی و تحقیقاتی میان پژوهشگران، اعضای هیئت علمی، دانشجویان و طلاب در عرصه های مختلف علم و فناوری،

5 . ارتقای بهره وری منابع انسانی مؤسسات علمی و پژوهشی اعم از اعضای هیئت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی و تقویت روحیه تلاش جهادی و گسترش تعاملات معلم و متعلم،

برای انجام این مهم در اقدام ملی 4 و 6 ذیل این بند آمده است:

4 . حمایت از فعالیت تمام وقت اعضای هیئت علمی با تأمین هزینه های رفاهی ایشان و فعالیت تمام وقت دانشجویان دوره دکترا با تأمین هزینه‌های تحصیلی و معیشتی ایشان با نظارت استادان راهنما،

5 . اختصاص پژوهانه برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی برای حمایت از پایان نامه ها و فعالیت‌های پژوهشی ایشان با نظارت استادان راهنما،

بنا بر این آنچه در نقشه جامع علمی کشور در خصوص حمایت از خدمت تمام وقت دانشجویان دکتری تکلیف شده است ناظر بر هر دو مبحث ” اختصاص پژوهانه” و ” تامین هزینه های تحصیلی و معیشتی” آنان است.

حمایت ازفعالیت تمام وقت دانشجویان دوره دکتری وچالش‌های اجرایی آن

حال آن که در« سیاست‌های اجرایی حمایت از فعالیت تمام وقت دانشجویان دوره دکتری» که در 13/10/ 90 به تصویب شورای ستاد راهبردی نقشه جامع علمی رسیده است نیز بر این موارد تاکید شده است که:

1. حمایت‌ها از دانشجویان دوره دکتری، توانمندسازانه و متناسب با تکالیف آموزشی، پژوهشی و اجرایی و وظایف آنها در چارچوب اولویت های نقشه جامع علمی کشور و مبتنی بر نیازهای کشور باشد و از حمایت‌های بلاعوض تا حد امکان اجتناب شود.

2. حمایت‌ها از دانشجویان دوره دکتری بایستی متناسب با قابلیت‌ها باشد و افراد ممتاز و استعدادهای برتر به صورت خاص مورد حمایت قرار گیرند.

3.حمایت‌ها با محوریت دانشگاه، موسسه آموزشی و یا پژوهشی و زیر نظر استاد راهنمای رساله مقطع دکتری باشد.

4.حمایت‌ها به صورت مستمر و با توجه به کیفیت و عملکرد دانشجوی دوره دکتری صورت می‌گیرد. مسئولیت نظارت و تایید اثر بخشی حمایت‌ها با استاد راهنمای رساله مقطع دکتری خواهد بود.

5.حمایت‌ها و منابع مربوطه متنوع بوده و بین انواع حمایت‌ها، هماهنگی لازم و مناسب ایجاد گردد.

6. حمایت‌ها با حفظ شأن علمی و کرامت انسانی دانشجویان دوره دکتری صورت می‌گیرد.

7. حمایت‌ها با توجه به تعهد دانشجوی دوره دکتری نسبت به فعالیت تمام وقت در ارتباط با رساله خواهد بود.

حمایت ازفعالیت تمام وقت دانشجویان دوره دکتری وچالش‌های اجرایی آن

تبصره : دستگاه‌های مجری این سیاست‌ها، موظفند طی مدت حداکثر دو ماه پس از ابلاغ این مصوبه، برنامه‌های پیشنهادی خود را در این خصوص به ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور ارائه نمایند.

محققان علاوه بر امکانات و تجهیزات به حفظ تمرکز و پیگیری و مداومت بر انجام پژوهش هم نیاز دارند. تاکید بر توانمندسازانه بودن و مستمر بودن حمایت‌ها و رعایت شان علمی و کرامت انسانی دانشجویان دکتری، تنوع حمایت ها و منابع مربوطه، و حمایت خاص از استعدادهای برتر، که در بندهای مختلف سیاست‌های اجرایی قید شده است نیز ناظر بر همین امر است. اما در عمل ، ‌به رغم این ملاحظات،‌ و بر خلاف مصوبه ستاد، آنچه تحقق یافته ،‌ حمایت مالی در حد کمک هزینه و نه به صورت توانمندسازانه ارائه می شود آن هم فقط برای عده کمی از دانشجویان دوره دکتری که در دانشگاه‌های دولتی روزانه مشغول به تحصیل هستند. ضمن آن که حمایت مالی فقط در قالب وام و به یک میزان به افراد واجد شرایط داده می­شود. بدون آن که با نوع فعالیت و رشته تحصیلی و نیاز های پژوهشی دانشجویان متناسب باشد. مروری بر دغدغه های دانشجویان دکتری و نظرات کارشناسان ذیربط،‌ می­تواند به شفاف شدن اهمیت این موضوع و کم و کیف آن کمک کند.

حمایت ازفعالیت تمام وقت دانشجویان دوره دکتری وچالش‌های اجرایی آن

حمایت ازفعالیت تمام وقت دانشجویان دوره دکتری وچالش‌های اجرایی آن

حمایت ازفعالیت تمام وقت دانشجویان دوره دکتری وچالش‌های اجرایی آن

حمایت ازفعالیت تمام وقت دانشجویان دوره دکتری وچالش‌های اجرایی آن

کلام آخر

با توجه به نقطه نظرهای دانشجویان و کارشناسان و دست اندرکاران سیاستگذاری آموزش عالی و توسعه دانش بنیان در کشور، شرایط کنونی حمایت از فعالیت تمام وقت دانشجویان دکتری پاسخگوی نیازهای علم و فناوری کشور نیست و با اهداف نقشه جامع علمی کشور فاصله دارد. از نظر دانشجویان دکتری، تسهیلات درنظر گرفته شده،‌ تلاش هایی حداقلی است در حالی که سیاست‌های حمایت از فعالیت تمام وقت دانشجویان دوره دکتری نگاه حداکثری دارد. کارشناسان و متخصصان حوزه آموزش عالی کشورمان بر این باورند که عدم حمایت مالی از دانشجویان دکتری، باعث رغبت آنها به ادامه تحصیل در خارج می‌شود و در عین حال با طولانی کردن ‌دوران تحصیل دانشجویان دکتری بار مالی بیشتری بر دانشگاه‌ها وارد می‌سازد. به این موارد می ­توان وضعیت رکود علمی کنونی کشور و گسترش انواع فعالیت­ های آسیب گونه در حوزه دانشجویی از جمله بازار پایان نامه نویسی و خرید و فروش مقالات ISI و … را نیز اضافه کرد که آسیب های جدی فرهنگی و اخلاقی آن؛ این روزها گریبانگیر فضای علمی و دانشگاهی کشورمان است و اعتبار علمی کشور را در سطح جهان به مخاطره می اندازد. اجرای کامل این سیاست ها گرچه هزینه بالایی دارد،‌ در مقابل هزینه های مادی و معنوی ناامیدی و خروج نخبگان از کشور چندان اهمیتی ندارد. تلاش برای برنامه ­ریزی در جهت تامین منابع مالی حمایت مستمر و مکفی از همه دانشجویان دکتری و متناسب با نیاز های پژوهشی و تحصیلی و معیشتی آنان، از راه‌های منطقی ­تری چون برقراری سازوکارهای ارتباط مستمر دانشگاه ­ها با صنایع و موسسات مختلف و گرفتن پروژه­ های تحقیقاتی از صنایع و بخش خصوصی، و مستقل کردن دانشگاه‌ها از بودجه نفتی، امکان پذیرتر و به تحقق اهداف سند نقشه جامع علمی کشور نزدیک­تر خواهد بود.

پژوهش خبری صدا و سیما//پژوهشگر: فریفته هدایتی

ثبت‌نام
باخبرم کن!

15 نظرات
تازه‌ترین
قدیمی‌ترین
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
امیر. حقوق بین الملل
آذر ۳, ۱۳۹۵ ۹:۱۱ ب٫ظ

گزارش خانم فریفته هدایتی، بسیار عالی و جامع و هوشمندانه بود. که جا دارد از ایشان بسیار تشکر کرد. امید است متولیان و مسئولان امر مبتنی بر این قبیل گزارش ها، وضعیت فعلی دوره دکتری را سر و سامان دهند.

رز
آذر ۳, ۱۳۹۵ ۷:۵۳ ب٫ظ

لطفا بارتبه یک ادبیات فارسی مصاحبه بفرمایید.ممنونم

علی
آذر ۳, ۱۳۹۵ ۱۱:۴۶ ق٫ظ

دو سال تمام با مدرک کارشناسی ارشد دانشگاه تهران رشته مهندسی مواد دنبال کار گشتم. کار پیدا نشد.
مجبور شدم دکتری را امتحان بدهم. الان ترم یک هستم و یک شغل پیدا کردم (نگهبانی یک مجتمع مسکونی) با ماهی ۸۰۰ هزار تومان. امیدوارم من که الان دانشجوی دکتری دانشگاه تهران مقطع روزانه هستم حداقل حقوقی از دانشگاه به من بدهند.
نگهبانی دادن امانم را بریده. نه به درسم میرسم و نه پول درست و حسابی میدن و نه کار بهتری پیدا میشه

شاید
آذر ۲, ۱۳۹۵ ۴:۳۸ ب٫ظ

بهترین راه حل بنظر من دانشجو باید بر اساس پروژه پذیرش بشه مه هم بحث یادگیری و هم مالی با هم ایجاد بشه

دکتر بی پول
آذر ۲, ۱۳۹۵ ۳:۵۶ ب٫ظ

من دانشجوی دکتری دولتی روزانه هستم و در کنارش کار هم میکنم. متاسفانه ۵ ماه حقوق نگرفتم بدلیل کمبود یودجه اینم خودش یدرده کار کنی و حقوق نگیری. موندم چکار کنم واقعا. نه درست بکارم میرسم نه درست یه درسم

فلسفه تعلیم وتربیت
آذر ۲, ۱۳۹۵ ۲:۲۸ ب٫ظ

اگر دانشجویان دکتری حمایت مالی بشوند با خیال راحت تری به پژوهش ویادگیری مطالب روی می آورند ودانشجوها ودانش آموخته های باسواد تری می شوند بسیار دیده میشود بدلیل مضیقه های مای از تحقیق وپژوهش وتهیه منابع که اکثر نیاز به خرید منابع وکتب های جدید در بازارهای داخلی وخارجی است میزنند ودر ضمن حتی وقتی نتوانند تغذیه درستی داشته باشند وسلامتی خودشونو ازدست بدهند اینها همه بر کیفیت آموزش یادگیری انها وهمچنین به طور غیر مستقیم برروند اموزش نسلهای بعدی هم تاثیر می گذارد بنابراین من فکر میکنم برای پیشرفت کشور برای توسعه کشورباید روی دانشجویان ارشد وخصوصا دکتری سرمایه گذاری کرد.

دکتر
آذر ۲, ۱۳۹۵ ۱۲:۲۵ ب٫ظ

نگاه تحقیر آمیز برخی از اساتید به دانشجویان دکتری در داخل باعث کاهش انگیزه شده….مثلا برا امتحان جامع یه دانشگاه پدرمارو درمیاره صد تا کتاب رفرنس میدن….یه دانشگاه هم با دوتا پذیرش مقاله نمره قبولی میده……..
واقعا باید به دانشجوی دکتری مثل یک مربی دانشگاه حداقل حقوقو بدن که من دانشجوی دکترا مسافرکشی نکنم

نینا
آذر ۲, ۱۳۹۵ ۳:۰۸ ب٫ظ
پاسخ به  دکتر

آخ امتحان جامع :(
رفرنسهاش :(

نینا
آذر ۲, ۱۳۹۵ ۳:۰۹ ب٫ظ
پاسخ به  دکتر

البته با ی مقاله علمی- پژوهشی هم نمره قبولی میدن:(

محسن
آذر ۲, ۱۳۹۵ ۱۲:۲۰ ب٫ظ

متاسفانه افرادی که قادر به قبولی در کنکور دکتری نیستند فکر مهاجرت به خارج از کشور به ذهنشون میزنه و همین سرمایه نیز از دست میره

میثم
آذر ۲, ۱۳۹۵ ۲:۳۵ ب٫ظ
پاسخ به  محسن

البته من قبول شدم و توی همین فکر هستم

سجاد
آذر ۲, ۱۳۹۵ ۱۰:۵۰ ق٫ظ

این جمله چقدر زیبا بود که دانشجوی دکتری نیاز به وام ندارد و باید به اندازه یک مربی دانشگاه حقوق بگیرد

سمانه
آذر ۲, ۱۳۹۵ ۱۰:۳۷ ق٫ظ

همه کسانی که برای ادامه تحصیل به حارج از کشور میروند نخبه نیستند و همه کسانی که مقطع دکترا را در ایران میخوانند مطمینا ملاکهایی داشته اند…متاسفانه در ایران به دانشجوهای دکترا بها داده نمیشود ولی بعضی افراد مثل من مجبورند در ایران تحصیلاتشون را ادامه بدهند…و نتیجه این بها ندادن ها میشود بی انگیزگی و طول کشیدن دوره دکترا…
الان هم خیلی از رساله ها کاربردی هستند ولی اساتید حاضر نیستند از مبلغی که بابت طرحی که گرفته اند و بخشی از ان را دانشجوی دکترایشان انجام داده به ان پرداخت کند و از مشکلات مالی دانشجو بکاهند.

علی
آذر ۲, ۱۳۹۵ ۱۲:۳۹ ب٫ظ
پاسخ به  سمانه

عالی بود.

اسپانتا
آذر ۲, ۱۳۹۵ ۴:۲۹ ب٫ظ
پاسخ به  سمانه

لایک