در این مطلب قصد داریم به نکات مهم، سؤالات متداول و باورهای غلط داوطلبان درخصوص نحوه انتخاب رشته دکتری بپردازیم. برای مطالعه راهنمای انتخاب رشته دکتری ۱۴۰۳ با ما همراه باشید.

به گزارش پی اچ دی تست، پس از اعلام نتایج اولیه دکتری ۱۴۰۳، دفترچه انتخاب رشته منتشر می‌شود و لازم است داوطلبان نسبت به انتخاب دانشگاه‌های مدنظر خود اقدام کنند.

نحوه انتخاب رشته دکتری ۱۴۰۲

انتخاب رشته دکتری ۱۴۰۲ سراسری به صورت مجزا از انتخاب رشته دکتری دانشگاه آزاد ۱۴۰۲ صورت می‌گیرد. بدین صورت که دفترچه انتخاب رشته سراسری و دانشگاه آزاد به طور جداگانه از سوی سازمان سنجش و مرکز سنجش و پذیرش دانشگاه آزاد منتشر می‌شود و فرایند انتخاب رشته نیز مجزا خواهد بود.

داوطلبان لازم است با مراجعه به سایت انتخاب رشته دکتری سراسری و آزاد به صورت مجزا انتخاب رشته کنند.

دفترچه انتخاب رشته دکتری ۱۴۰۳ شامل کلیه رشته‌محل‌های دوره روزانه، شبانه، پردیس، پیام نور و غیرانتفاعی است. داوطلبانی که تمایل به پذیرش در این دوره‌ها دارند باید از طریق سازمان سنجش انتخاب رشته کنند. داوطلبان می‌توانند در سایت سازمان سنجش نسبت به انتخاب ۵۰ کدرشته محل اقدام نمایند.

داوطلبان دکتری سراسری پس از بررسی دفترچه و مشخص کردن اولویت های انتخابی، لازم است داوطلبان به سایت سازمان سنجش مراجعه نمایند و نسبت به تکمیل فرم انتخاب رشته دکتری به صورت اینترنتی اقدام کنند. ورود به سایت سازمان سنجش به دو صورت زیر امکان پذیر است:

1. شماره پرونده و کد پیگیری ثبت نام
2. شماره پرونده، شماره داوطلبی و کد ملی

فرم اینترنتی انتخاب رشته دکتری 1402 به صورتی تعریف شده که در صورت بروز خطا در فرم به شما تذکر داده می شود. به عنوان مثال اگر کد رشته محلی انتخاب کنید که در آزمون دکتری آن رشته شرکت نکرده باشید؛ سیستم به شما خطا اعلام خواهد کرد.

رشته‌محل‌های دانشگاه آزاد در قالب دفترچه انتخاب رشته دکتری دانشگاه آزاد ۱۴۰۳ منتشر می‌شود. داوطلبان پذیرش در دانشگاه آزاد لازم است از طریق سایت azmoon.iau.ac.ir نسبت به انتخاب رشته اقدام کنند.

کد دسترسی به انتخاب رشته دکتری دانشگاه آزاد در قسمت پایین کارنامه اولیه که در سایت سازمان سنجش منتشر می شود اعلام خواهد شد.

داوطلبان بر اساس این شناسه می توانند نسبت به انتخاب ۸۰ رشته‌محل در فرم اینترنتی دانشگاه آزاد اقدام کنند.

راهنمای انتخاب رشته آزمون دکتری ۱۴۰۳

درخصوص نحوه انتخاب رشته دکتری؛ نکات مهمی را لازم است بدانید که در ادامه به آنها پرداخته خواهد شد:

1- علاقه: نکته‌ای که همواره داوطلبان لازم است به آن توجه داشته باشند اهمیت علاقه به رشته و محل تحصیل است. گاهی عدم پذیرش بهتر از پذیرش در شرایطی است که موجبات سردی و دلزدگی آن‌ها را فراهم می‌کند.

البته ذکر این مطلب نیز خالی از لطف نیست که در بسیاری موارد علاقه نیز اکتسابی است و چه بسا آن‌ها بتوانند با کشف نکاتی مثبت و دلگرم‌کننده در گرایش و دانشگاه محل قبولی علاقه لازم را برای موفقیت‌های آتی به دست آورند.

2- وزن 50درصدی مصاحبه: وزن 50درصدی آزمون کتبی در پذیرش دکتری 1403، اگر چه ممکن است شانس خوبی برای قبولی کسانی که رزومه آموزشی و پژوهشی عالی ندارند، فراهم کند و شانس این افراد را برای پذیرش بالاتر ببرد، اما باید توجه داشت که وزن 50درصدی مصاحبه دکتری همچنان میزان قابل توجه و تعیین‌کننده‌ای است.

از این رو لازم است داوطلبان، دانشگاهی را برای ادامه تحصیل انتخاب کنند که با رزومه و سطح توانایی کلامی آنان نیز متناسب باشد. این توصیه به‌ویژه باید مورد توجه داوطلبانی قرار گیرد که رتبه‌های بسیار خوب و تک‌رقمی کسب کرده‌اند. گرچه ارائه‌ کارنامه‌ آزمون کتبی و تکیه بر رتبه و نمره‌ عالی آزمون کتبی تأثیر مثبتی بر نگرش اساتید ارزیاب دارد، اما بسیاری از اساتید معتقدند دروس مورد سؤال آزمون کتبی، توانایی ارزیابی جامع داوطلب را ندارند و اهمیت زیادی به این نمره نمی‌دهند.

انتخاب یک دانشگاه عالی و شرکت در مصاحبه‌ آن با توجه به رتبه کسب‌شده گرچه ممکن است شانس تحصیل در یک دانشگاه رده بالا را برای داوطلبان فراهم آورد، اما این خطر را هم دارد که داوطلب با وجود رتبه‌ِ بالا از پذیرش نهایی محروم شود و فرصت ورود به دانشگاه‌های دیگر را هم از دست بدهد. از این رو همواره به داوطلبان توصیه می‌شود که در هنگام انتخاب کدرشته به تناسب ویژگی‌ها و توانایی‌های خود به کدرشته‌های انتخابی دقت کنند و همزمان دانشگاه‌های سطح بالا و سایر دانشگاه‌ها را در انتخاب رشته خود لحاظ کنند.

3- دانشگاه‌های محل تحصیل: با توجه به تجربیات آزمون دکتری در سال‌های گذشته به نظر می‌رسد احتمال کسب نمره بالا در مصاحبه­ دانشگاه‌هایی که داوطلبان دوره کارشناسی و یا کارشناسی ارشد خود را در آنجا گذرانده‌اند، بیشتر است. شناخت بهتر اساتید نسبت به آن‌ها و به­‌طور متقابل آشنایی بیشتر آن‌ها با فضای فکری و ویژگی‌های اخلاقی اساتید و نیز وجود زمینه‌های علمی و تحقیقاتی و فرهنگی مشترک از جمله عوامل وقوع این امر است.

لذا توصیه می‌کنیم داوطلبان ضمن توجه به علاقه، دانشگاه یا دانشگاه‌های محل تحصیل مقاطع قبلی خود را در اولویت‌های اولیه خود قرار دهند.

4- رشته و گرایش تحصیلی در مقاطع پیشین: شرکت در آزمون دکتری برخی از رشته‌ها بدون توجه به رشته تحصیلی در مقاطع قبلی امکان‌پذیر است. در نتیجه ممکن است برخی از داوطلبان بازه وسیعی از انتخاب‌ها را پیش رو داشته باشند. اما لازم است متقاضیان دوره دکتری به این نکته نیز توجه داشته باشند که اولویت اساتید این است که دانشجوی دکترای آنان زمینه تحقیقاتی قبلی مشابهی نیز داشته باشد و این به معنای اولویت بالاتر برای کسانی است که رشته و گرایش خود را در طول تحصیل تغییر نداده‌اند.

توصیه ما این است که اگر داوطلبان به گرایش قبلی خود علاقه کافی دارند و امکان ادامه‌ تحصیل در همان گرایش نیز مهیا است، انتخاب‌هایشان در مقطع دکتری را در همان گرایش انجام دهند.

5- انتخاب چند گرایش در یک دانشگاه: برای برخی از داوطلبان، دانشگاه محل تحصیل اهمیت بسیار بالایی دارد و به طور مثال در زمان انتخاب رشته چند گرایش مختلف را در دانشگاه موردنظرشان برمی‌گزینند و این موضوع به ویژه در رشته‌هایی که گرایش‌های مختلف تفاوت فاحشی ندارند رایج‌تر است.

در هر حال ضروری است داوطلبان توجه داشته باشند که در برخی موارد، اساتید مصاحبه‌گر این گرایش‌ها یکسان بوده و یا با هم در ارتباط هستند و گاهی نیز مصاحبه مشترکی برای گرایش‌های مختلف برگزار می‌شود و لازم است این داوطلبان تنها در یک مصاحبه شرکت کنند.

پس اگر چنین انتخاب رشته‌ای انجام دهند، لازم است دلایل کافی برای این امر داشته باشند. در غیر این صورت ممکن است به عنوان کسی که هدف مشخصی ندارد، امتیاز منفی بگیرند.

اما اگر برای هر انتخاب دلیلی وجود داشته باشد، مثلاً اگر یک گرایش در راستای تحصیل مقطع قبلی باشد و گرایش دیگر در زمینه کار فعلی داوطلب، ممکن است این کار منطقی به نظر آید. به این نکته هم توجه شود که اگر تنها یک مصاحبه برای همه­ این گرایش­ها انجام شود، مصاحبه­ دیگری پیش روی داوطلبان نخواهد بود که شانس قبولی خود را در آن­جا نیز امتحان کنند.

6- دقت بیشتر در انتخاب‌های اولیه: در برخی مصاحبه‌های دکتری به دلایل مختلف از داوطلبان سؤال می‌شود که آن دانشگاه چندمین انتخاب داوطلب است. برای برخی دانشگاه‌ها اولویت در انتخاب رشته مهم است و برخی می‌خواهند احتمال قبولی شما در رشته‌محل‌های قبلی را بسنجند. اما دلایل اساتید برای این سؤال هر چه که باشد، مهم این است که کدرشته‌های اول شانس قبولی بیشتری دارند و بنابراین آن‌ها را مدنظر داشته باشید.

راهنمای انتخاب رشته دکترا دانشگاه آزاد ۱۴۰۳

با توجه به این که عموما یک مصاحبه برای همه انتخاب‌های داوطلبان آزمون دکتری دانشگاه آزاد برگزار می‌شود، برای انتخاب رشته در این دانشگاه دغدغه کمتری خواهید داشت.

البته همچنان ضرورت اولویت دادن به رشته/گرایش مقطع کارشناسی ارشد، توجه به علاقه در هنگام انتخاب رشته و توجه به وزن 50 درصدی مصاحبه مطرح است؛ اما نیازی به اولویت دادن دانشگاه مقاطع گذشته نیست. همچنین ترتیب انتخاب رشته برای اساتید مصاحبه‌کننده دانشگاه آزاد اهمیت چندانی ندارد و غالبا در این باره از داوطلبان سوالی پرسیده نمی‌شود.

باورهای غلط درخصوص انتخاب رشته دکتری

1- هر قدر که یک رشته‌محل را در انتخاب رشته به عنوان اولویت بالاتری انتخاب کنیم، شانس دعوت به مصاحبه بیشتر است.

ترتیب انتخاب رشته تأثیری در شانس دعوت به مصاحبه ندارد. یعنی دعوت به مصاحبه دانشگاه‌های مختلف بر اساس نمره داوطلبان صورت می‌گیرد و انتخاب یک کدرشته‌‌محل به عنوان اولویت اول یا آخر تأثیری در کاهش یا افزایش شانس دعوت‌شدن به مصاحبه آن کدرشته نخواهد داشت.

2- در بسیاری از دانشگاه‌ها تا دانشجوی ارشد خودشان وجود داشته باشند ما شانسی نداریم، پس این‌ها را انتخاب نکنیم.

یکی از باورهایی که می‌­تواند موجب دلسردی و از دست رفتن اعتمادبه‌نفس در داوطلبان شود این است که افراد تصور می­‌کنند اگر در دانشگاهی، دانشجوی کارشناسی ارشد یا فارغ‌­التحصیل همان دانشگاه وجود داشته باشد، دیگر جایی برای قبولی آنان در آن دانشگاه نمی­‌ماند. هر چند، نمی­‌توان تأثیر مثبت شناخت و آگاهی قبلی اساتید را نسبت به دانشجویان خودشان در امتیازدهی انکار کرد، تعمیم این امر به همه مصاحبه­‌گران و همه دانشکده­‌ها و دانشگاه­‌ها نادرست است.

ذکر دو نکته در این زمینه خالی از لطف نیست. نخست این که افرادی بوده­‌اند که در دانشگاه خودشان پذیرفته نشده‌­اند. ممکن است ذهنیت استاد از آن دانشجویان، به جای مثبت، منفی باشد که عکس قضیه اول اتفاق خواهد افتاد. یعنی در این صورت، شناخت مصاحبه‌­گر از دانشجو به ضرر او خواهد بود.

یا این که بسیاری از مصاحبه­‌گران، رعایت عدالت را در پذیرش دانشجویان دکتری، سرلوحه کار خود قرار می­‌دهند و بنابراین تفاوتی بین داوطلبان قائل نمی­‌شوند.

دیگر این که، معمولاً در فهرست دعوت‌شدگان مصاحبه بسیاری از کدرشته­‌ها، تعداد دانشجویان یا فارغ­‌التحصیلان همان دانشگاه، کمتر از ظرفیت پذیرش دکتری در آن کدرشته است و به هر صورت حتی اگر همه آنان در آن کدرشته پذیرش شوند، باز هم جایی برای دیگران می‌ماند.

3- فهرست دانشگاه‎هایی که می‌توان در مصاحبه آن‌ها شرکت کرد محدود است، بنابراین دانشگاه‌هایی انتخاب کنیم که شانس قبولی بیشتری داریم.

چند سالی است که دعوت به مصاحبه دکتری دانشگاه‌ها بر اساس نمره تراز صورت می‌گیرد و همه کسانی که تراز آن‌ها بالاتر از تراز مدنظر دانشگاه باشد، به مصاحبه دعوت خواهند شد و محدودیتی در این خصوص وجود ندارد.

آیا امکان انتخاب رشته از رشته/گرایش های دیگر وجود دارد؟

خیر، شما تنها مجاز به انتخاب رشته‎محل‎های رشته امتحانی خود هستید و امکان انتخاب رشته‎محل‎های سایر رشته‌های امتحانی وجود ندارد. البته در سایت سازمان سنجش، به طور خودکار، تنها امکان انتخاب کدرشته‌محل‌های خود را دارید و مشکلی در این زمینه وجود نخواهد داشت.

آیا اولویت‌های انتخاب رشته اثری در شانس دعوت به مصاحبه دکتری دارد؟

خیر، در صورتی که حدنصاب نمره تراز یک دانشگاه که در اولویت های انتخابی در فرم انتخاب رشته وجود دارد را کسب کنید، دعوت به مصاحبه خواهید شد؛ فارغ از این که آن دانشگاه انتخاب اول است یا آخر.

انتخاب رشته در قبولی نهایی من در کنکور دکتری 1403 چه تأثیری دارد؟

گرچه شما ممکن است به مصاحبه همه کدرشته‌های خود دعوت شوید، اما در نهایت تنها در بالاترین اولویت خود که نمره قبولی را کسب کرده باشید معرفی خواهید شد. یعنی نرم‌افزار سازمان سنجش به ترتیب از بالاترین انتخاب شما شروع به بررسی می‌کند و به محض رسیدن به اولین کدرشته قبولی شما، آن را به عنوان قبولی نهایی شما اعلام خواهد کرد. از این رو، اگر در اولویت‌های پایین‌تر هم قبول شده باشید، این موضوع اهمیتی ندارد و تنها در یک کدرشته به عنوان قبول نهایی اعلام خواهید شد.