نحوه امتیازدهی مصاحبه دکتری 98

از زمانی که نخستین دوره‌های دکتری تخصصی در کشور راه‌اندازی شد، همواره مصاحبه دکتری به تنهایی و یا در کنار برگزاری آزمون کتبی، در ارزیابی داوطلبان این دوره نقش داشته است.

از سال 1390 نیز که پذیرش دانشجویان دکتری، شکل رسمی‌تری به خود گرفت و آزمون نیمه‌متمرکز دکتری از سوی سازمان سنجش برگزار شد، باز هم بخش مصاحبه اهمیت خود را حفظ کرده و نقش مهمی در پذیرش داوطلبان دوره دکتری دارد.

مصاحبه چه‎قدر در پذیرش دکتری تاثیر دارد؟

طبق اعلام سازمان سنجش آموزش کشور، تأثیر مصاحبه در پذیرش دکتری 98 ، 50 درصد خواهد بود. بدین صورت که پس از برگزاری مصاحبه از سوی دانشگاه‌ها، نمره مصاحبه داوطلب با نمره‌تراز کسب‌شده در آزمون کتبی میانگین گرفته می‌شود و نمره کل داوطلب محاسبه می‌شود.

نمره کل داوطلبان حاضر در جلسه مصاحبه هر دانشگاه/واحد دانشگاهی قیاس شده و مطابق با ظرفیت، افرادی که بالاترین نمره کل را کسب کرده باشند پذیرفته می‌شوند.

نحوه محاسبه نمره کل داوطلب جهت تعیین قبولی یا عدم قبولی با توجه به میزان تأثیر نمره مصاحبه و نمره آزمون کتبی در سال‌های مختلف متفاوت بوده است. در مصاحبه های آزمون دکتری 98 سراسری ۴۰ درصد نمره به سوابق پژوهشی، ۳۰ درصد به سوابق آموزشی و ۳۰ درصد نیز به ارزیابی های جلسه مصاحبه اختصاص داده شده است.

تغییرات وزن و تأثیر مصاحبه و آزمون کتبی در پذیرش دانشجویان در آزمون دکتری نیمه‌متمرکز 1390 تا 1398 را می‌توانید در جدول زیر ملاحظه نمایید.

نحوه برگزاری مصاحبه های دکتری سراسری

پس از برگزاری مرحله کتبی و انتشار کارنامه اولیه از سوی سازمان سنجش، دانشگاه‌ها اقدام به تعیین حدنصاب نمره سنجش علمی می‌نمایند. سپس داوطلبان با توجه به نمره کسب‌شده در مرحله کتبی و حدنصاب اعلام‌شده از سوی دانشگاه‌ها می‌توانند در مصاحبه دانشگاه‌ها حضور پیدا می‌کنند.

در سال 97 نتایج دعوت به مصاحبه از سوی سازمان سنجش اعلام شد و داوطلبانی که از سوی سازمان سنجش مجاز به شرکت در مصاحبه­ دانشگاه‎های مختلف شناخته شده بودند، در مرحله دوم آزمون در دانشگاه‎ها حضور یافته و پس از اتمام مصاحبه‎ها، نتایج نهایی دکتری سراسری از طریق سایت سازمان سنجش و نتایج نهایی دکتری آزاد از سوی مرکز سنجش و پذیرش این دانشگاه اطلاع‌رسانی شد.

بنابراین، طبق روال چند سال اخیر، پس از اعلام نتایج دعوت به مصاحبه دکتری 98 نیز داوطلبان در مصاحبه دانشگاه‌ها حضور می‌یابند.

روند شرکت در مصاحبه بدین صورت است که داوطلبان با توجه به جدول زمانی اعلام‌شده از سوی دانشگاه‌هایی که برای مصاحبه دعوت شده‌اند، با همراه داشتن مدارک لازم و مدارک موردنظر دانشگاه مصاحبه‌کننده، که از طریق وب‌سایت دانشگاه‌ها و یا تماس تلفنی با داوطلب از سوی دانشگاه‌ها اطلاع‌رسانی می‌شود، به مؤسسات آموزش عالی مراجعه و در مصاحبه شرکت می‌کنند.

قابل توجه است که برخی دانشگاه‌ها ممکن است از داوطلبان بخواهند پیش از حضور در مصاحبه، مدارک را به صورت اینترنتی و یا حضوری به دانشگاه محل مصاحبه ارائه دهند. برای اطلاع از این امر نیز لازم است به سایت دانشگاه‌ها مراجعه شود.

نحوه برگزاری مصاحبه های دکتری آزاد

مصاحبه دکتری 97 دانشگاه آزاد در 10 منطقه آمایشی انجام شد. روال شرکت در مصاحبه بدین صورت بود که پس از اعلام نتایج دعوت به مصاحبه آزاد، داوطلبانی که به مصاحبه دعوت شده بودند، بنا بر اطلاعاتی که اعلام شده بود، نسبت به انتخاب مناطق آمایشی جهت شرکت در مصاحبه اقدام می‌نمودند.

به عنوان مثال اگر داوطلبی از 40 رشته‌محل انتخابی خود در 15 رشته‌محل برای مصاحبه دعوت شده بود و این 15 رشته‌محل مثلاً در 5 منطقه آمایشی دانشگاه آزاد واقع شده بود، داوطلب باید با مراجعه به سایت در صورت تمایل با پرداخت هزینه مصاحبه در هر منطقه نسبت به انتخاب مناطق مذکور به صورت هر 5 منطقه یا تعدادی از آن‌ها اقدام می‌کرد.

سپس داوطلبان در تاریخ مشخص‌شده برای مصاحبه به هر یک از مناطق 10 گانه مراجعه نمودند.

زمان مصاحبه دکتری

زمان برگزاری مصاحبه های دکتری 97 از هفته اول خرداد ماه آغاز شد. البته در سال‌های قبل‌تر مصاحبه‌های دکتری سراسری از نیمه دوم اردیبهشت معمولاً آغاز می‌شد. بنابراین احتمال دارد زمان مصاحبه های دکتری سراسری 98 نیز اواخر اردیبهشت یا اوایل خردادماه سال آینده باشد.

زمان مصاحبه دکتری دانشگاه آزاد 97 در مناطق 10 گانه از 19 تا 25 تیرماه بود. در صورت عدم تغییر، امسال نیز زمان مصاحبه دکتری آزاد در تیرماه خواهد بود.

نحوه امتیازدهی در مصاحبه دکتری

در مجموع، نمره معدل و پایان‌نامه، دانشگاه‌های مقاطع قبلی، ارائه­ کارهای تحقیقاتی و پژوهشی، سوابق تدریس دانشگاهی، مدرک زبان و نمره کتبی آزمون دکتری، مهم‌ترین و مؤثرترین نکات برای قبولی در مصاحبه دکتری هستند.

امتیاز مقاله و کتاب در مصاحبه دکتری

مقالات علمی-پژوهشی (داخلی و خارجی) مرتبط با رشته تحصیلی، مقالات علمی-ترویجی مرتبط با رشته تحصیلی، مقالات چاپ‎شده در کنفرانس‎های معتبر (داخلی یا خارجی) و تألیف یا ترجمه کتاب مرتبط با رشته تحصیلی ازجمله مواردی است که در غالب مصاحبه‌های دکتری برای داوطلبان امتیاز به همراه دارد. نحوه امتیازدهی به هر یک از این موارد بسته به نظر اساتید ممکن است متغیر باشد.

اما موضوعی که در اغلب مصاحبه‌ها عمومیت دارد این است که غالباً اساتید سقف مشخصی برای امتیاز مقالات و سایر کارهای پژوهشی درنظرمی‌گیرند. بنابراین داوطلبان هر تعداد مقاله هم داشته باشند، نمره بالاتری از سقف امتیاز تعیین‌شده نخواهند گرفت.

علاوه بر مقاله و کتاب، ثبت اختراع و نیز کسب مقام در جشنواره‌های علمی نظیر خوارزمی و فارابی و داشتن طرح پژوهشی نیز ممکن است در مصاحبه امتیازآور باشد.

نحوه محاسبه امتیازات پژوهشی در مصاحبه دکتری

(حداکثر ۴۰ امتیاز)

امتیاز معدل و پایان‌نامه کارشناسی ارشد

در مصاحبه برخی دانشگاه‌ها معدل مقطع کارشناسی ارشد و کیفیت پایان‌نامه نیز اهمیت خاصی دارد و به آن امتیاز داده می‌شود (مطابق جدول فوق). حتی ممکن است به سطح دانشگاه محل فارغ‌التحصیلی مقطع ارشد و حتی کارشناسی نیز امتیاز تعلق گیرد.

نحوه محاسبه امتیازات آموزشی در مصاحبه آزمون دکتری

(حداکثر ۳۰ امتیاز)

امتیاز تدریس در مصاحبه 

از جمله مواردی که در سال‌های اخیر با چالش همراه بوده است، امتیازدهی به سابقه تدریس در مصاحبه دکتری است. برخی دانشگاه‌ها برای سابقه تدریس امتیاز درنظر می‌گیرند، اما برخی دانشگاه‌ها بدون توجه از این مورد می‌گذرند و امتیازی به سوابق تدریس داوطلبان اختصاص نمی‌دهند.

البته در بعضی دانشگاه‌ها سابقه تدریس اهمیت بالایی دارد و علاوه بر آن، اساتید مصاحبه‌کننده ممکن است حتی به سوابق کاری مرتبط با رشته نیز امتیاز دهند.

امتیاز مدرک زبان در مصاحبه دکتری

اگر چه داشتن مدرک زبان جهت شرکت در مصاحبه دکتری وزارت علوم الزامی نیست، اما ارائه­ مدرک معتبر یکی از آزمون‌های زبان ملی یا بین­‌المللی زبان انگلیسی از جمله شاخص‌های ارزیابی داوطلبان در مرحله­ مصاحبه­ آزمون دکتری است و به آن امتیاز تعلق می‌گیرد.

تجربیات داوطلبان حاکی از آن است که داشتن مدرک زبان با نمره بالا در دید اساتید ممکن است اثر خوبی داشته باشد و کل فرآیند مصاحبه را تحت تأثیر قرار دهد.

درخصوص امتیاز مدرک زبان در مصاحبه، اگر چه در سال 96 جدول پیشنهادی ذیل جهت امتیازدهی مدرک زبان در مصاحبه دکتری در اختیار دانشگاه‌ها قرار گرفت، اما عموماً دانشگاه‌ها بر اساس آیین‌نامه‌های داخلی خود یا سلیقه اساتید به مدرک زبان امتیاز می‌دهند.

همترازی نمرات آزمون های ملی و بین المللی زبان انگلیسی

برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص آزمون‌های زبان داخل کشور، نحوه شرکت در این آزمون‌ها و اخذ مدرک و نیز منابع آزمون‌های زبان داخل کشور می‌توانید به لینک‌های زیر مراجعه کنید:

• آزمون زبان MSRT
• آزمون زبان تولیمو
• آزمون زبان EPT دانشگاه آزاد اسلامی
• آزمون زبان دانشگاه تهران

برای مصاحبه دکتری چه بخوانیم ؟

مصاحبه آزمون دکتری سراسری یا دانشگاه آزاد اسلامی در واقع ارزیابی‌های مختلف داوطلبان را دربرمی‌گیرد. از این رو لازم است داوطلبان برای موفقیت در این بخش از آزمون، هم رزومه آموزشی-پژوهشی خود را تقویت کنند و هم برای جلسه مصاحبه­ حضوری که بخش مهمی از این مرحله است آماده شوند.

در قدم اول توجه کنید که لازم است برای شرکت در مصاحبه، یک رزومه مختصر از سوابق آموزشی و پژوهشی خود تهیه کنید و به همراه داشته باشید. برخی دانشگاه‌ها فرم خاصی برای این موضوع ارائه می‌کنند. اما اگر فرمی به شما ارائه نشد، حتی اگر در مدارک لازم برای مصاحبه قید نشده بود، یک رزومه آماده همراه خود داشته باشید. (نمونه فرم خام رزومه برای مصاحبه دکتری)

علاوه بر این همه مدارک آموزشی و پژوهشی خود را به صورت منظم در یک پوشه قرار دهید تا اگر در مصاحبه نیاز به ارائه شد، بتوانید به راحتی و بدون نگرانی مدرک مدنظر اساتید را ارائه دهید.

همچنین برای شرکت در مصاحبه لازم است نسبت به تهیه توصیه نامه از اساتید مقاطع گذشته اقدام کنید که معمولاً دو توصیه نامه که یک مورد از استاد راهنمای مقطع ارشد اخذ شده باشد کفایت می‌کند. (نمونه توصیه نامه مصاحبه دکتری)

یکی از مؤلفه‌های مورد توجه در مصاحبه دکتری، سنجش سطح زبان انگلیسی است. برای این بخش سعی کنید تا حد امکان با واژگان تخصصی رشته خود آشنایی داشته باشید. همچنین بتوانید دیالوگ‌های ساده‌ای نیز به زبان انگلیسی بگویید و خودتان را به زبان انگلیسی معرفی کنید (نمونه متن معرفی خود به زبان انگلیسی در مصاحبه دکتری)، چکیده پایان‌نامه ارشد و موضوع رساله دکتری را نیز به زبان انگلیسی بلد باشید.

موضوع دیگر این است که سعی کنید با علایق و زمینه کاری اساتید مصاحبه‌کننده آشنایی پیدا کنید تا بتوانید حیطه سؤالات تخصصی مطرح در مصاحبه را حدس بزنید و تا حد امکان در آن زمینه‌ها مطالعه کنید.

علاوه بر این، حتماً پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود و سایر کارها و مقالات تحقیقاتی خود را مرور کرده و بر آن‌ها تسلط لازم را داشته باشید.

همچنین معمولاً لازم است به طور کلی موضوعی برای پژوهش در مقطع دکتری مدنظر داشته باشید. سعی کنید در زمینه آن موضوع آخرین مقالات را مطالعه کنید و اطلاعات مناسبی داشته باشید.

مورد دیگر این است که سعی کنید در رشته تخصصی خود به‌روز باشید و آخرین مقالات و پژوهش‌های صورت‌گرفته در رشته خود به‌خصوص زمینه کاری و پژوهشی خود را مطالعه کنید.

توجه کنید که وقتی در مصاحبه ادعای پژوهش در یک زمینه را دارید، لازم است در آن حیطه مطالعه کافی داشته باشید و بتوانید به سوالات احتمالی اساتید مصاحبه‌کننده پاسخ دهید.

سوالات رایج در مصاحبه دکتری

سوالات مختلفی ممکن است در مصاحبه دکتری از داوطلبان پرسیده شود و غالباً تفاوت زیادی بین سوالات مصاحبه دکتری سراسری و سوالات مصاحبه دکتری دانشگاه آزاد نیست. به طور خلاصه می‌توان به این سوالات اشاره کرد:

1- سوالات زبان انگلیسی

– چکیده پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد

– شرح موضوع مدنظر برای رساله دکتری

– معرفی خود به زبان انگلیسی

– دیالوگ‌های ساده روزمره

– روخوانی و ترجمه متن تخصصی مقالات یا کتب مرتبط با رشته

– پرسش از واژگان تخصصی رشته به زبان انگلیسی

2- سوالات تخصصی

– سوال در خصوص مبانی نظری، روش تحقیق و نتیجه‌گیری پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد

– سوالات تخصصی مرتبط با رشته

– سوال درخصوص موضوعی که برای پژوهش در مقطع دکتری اعلام کرده‌اید.

– سوالاتی در خصوص روش تحقیق و آمار

– سوالات تخصصی درمورد دروسی که اعلام کرده‌اید مشغول به تدریس آن‌ها هستید.

– سوالات تخصصی درخصوص پژوهش‌ها و مقالاتی که پیش از این انجام داده‌اید.

3- سوالات عمومی 

در برخی مصاحبه‌ها دیده شده که اساتید سوالات عمومی مختلفی نیز می‌پرسند که پاسخ مشخصی ندارد و ممکن است برای هر فرد متفاوت و مختص به خودش باشد. به عنوان نمونه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- منبع درآمد و شغل

2- وضعیت تأهل و داشتن فرزند

3- محل و شرایط زندگی و اسکان در شهر دانشگاه

4- دلیل تعیین اولویت‌ها در انتخاب رشته (این سوال همواره چالش‌های مختلفی در پی داشته است و لازم است دلایل منطقی مناسبی برای آن از پیش آماده کنید.)

5- انگیزه از تحصیل در مقطع دکتری

6- سوالات غیرمعمول همانند آخرین کتابی که خوانده‌اید، ورزش کردن و …

7- سوالات مذهبی (به‌خصوص در دانشگاه‌های خاصی که ماهیت مذهبی دارند.)

در ادامه کتاب رایگان تجربیات مصاحبه دکتری دانشگاه آزاد ارائه شده است که جهت آشنایی داوطلبان با فضای مصاحبه می‌تواند مفید باشد.