محمد مهدی طهرانچی در گفتگو با مهر، درباره سیاست وزارت علوم مبنی بر ساماندهی پذیرش دانشجویان دکتری، گفت: به نظر می‌آید، این سیاست با اسناد بالادستی و حتی با برنامه ششم که در همین دولت تدوین شده، همخوانی ندارد.

وی افزود: کسی منکر کیفیت در دانشگاه نیست اما در حال حاضر شعار آقایان این است که ۱۳۰ هزار دانشجوی دکتری داریم که برای این تعداد، اشتغال وجود ندارد و با استناد به این موضوع، میگویند دکتری نگیرید. این در حالی است که در دنیا به دانشجویان دکتری و دوره دکتری اینگونه نگاه نمی‌شود.

رئیس دانشگاه آزاد اضافه کرد: در چرخه‌ای که اقتصاد آن ضعیف شده و اشتغال کاهش یافته، اگر جلوی ورودی را بگیریم، پس مساله جوانان چه می‌شود؟ آیا مسائل و مشکلاتی که کشور باید برای حل آن تلاش کند، کم شده است؟ آیا چالش‌هایی که باید توسط محققان تمام وقت مورد بررسی قرار گیرد و همچنین تربیت افسران علمی که باید هسته‌های اشتغال دانش بنیان را شکل دهند، کاهش یافته است؟

طهرانچی ادامه داد: در یک زمانی، دوره کارشناسی پایه گذاری شد، یعنی شغل و کاری وجود دارد و دانشگاه باید برای آن، کارشناس تربیت کند. بعد از گذر از این دوره، به دوره‌ای که باید پژوهشگر و فناور تربیت کنیم، رسیدیم و در حال حاضر می‌گوئیم باید نوآور تربیت شود. نوآوری یعنی خلق از عدم و کسانی باید تربیت شوند که مراتب پژوهشی را به عنوان پژوهشگر تمام وقت در یک دوره ۴ ساله زیر نظر استاد بگذرانند و در نهایت خلق از عدم کنند.

وی با بیان این مطلب که بسیاری از شغل‌های سنتی در حال از بین رفتن هستند و در مقابل خیلی از شغل‌ها در آستانه خلق شدن هستند، اظهار داشت: شغل‌های جدیدی که در حال بروز و ظهورند، دانش بنیان هستند و اگر قرار است جامعه و اقتصاد دانش بنیان باشد، باید نوآور داشته باشد. نوآور باید در سطوح کارشناسی، کارشناسی ارشد تربیت شود و سرتیم این گروه باید جوانی باشد که پژوهش و فناوری در نوآوری بلد است. بنابرین اینکه گفته می‌شود برای دانشجویان دکتری کار نیست، یک نگاه سنتی است.

وی ادامه داد: این سوال مطرح است که مأموریت دانشگاه آموزشی چه بود؟ دانشگاهی که دانشجو در مقاطع لیسانس و فوق لیسانس و دکتری برای شغل‌های مشخص آموزش می‌داد. جالب این است در دنیا شاخص رشد، تربیت، نگهداری و جذب برای یک فارغ التحصیل مهم است؛ شاخصی که ایران هر ساله در آن رتبه پایینی می‌آورد.

رئیس دانشگاه آزاد با بیان اینکه Science in generic indicator(شاخص عمومی علم) می‌گوید، امروز سرمایه شما در اقتصاد دانش بنیان، فارغ التحصیلان شما هستند، افزود: در حالی که اینها در اقتصاد فقط به دنبال این هستند که اشتغال دانشجویان دکتری در مقام هیأت علمی باشد. بله درست است برای این جایگاه شغل نیست؛ ولی اگر دانشجوی دکتری بخواهد برای اقتصاد دانش بنیان تربیت شود و اقتصاد دانش بنیان ما یک اقتصاد رشد یابنده باشد، مسلم است این تعداد دانشجوی دکتری بسیار کم است. ما مشکل نگاه داریم و دوستانی که به شدت انقباضی عمل می‌کنند، به نظر من از این بعد که آینده کشور باید در دست جوانان باشد، غفلت می‌کنند و در واقع جلوی رشد توسعه را می‌گیرند؛ چرا که امروز (Science in generic indicator )شاخص عمومی علم به دانشجویان دکتری می‌گوید؛ نیروی دانشی کار. مفهوم نیروی دانشی کار در اقتصاد دانش بنیان که در واقع فارغ التحصیلان دکتری هستند، چیزی است که دوستان از آن غفلت می‌کنند و صرفاً می‌خواهند با نگاه آموزشی به این موضوع می‌پردازد.

طهرانچی در پاسخ به این سوال که دانشگاه آزاد نسبت به دوره دکتری و دانشجویان آن چه رویه‌ای را در پیش گرفته، توضیح داد و گفت: سیاست‌های وزارت علوم بر دانشگاه آزاد نیز حاکم است و متأسفانه این سیاست کلان (ساماندهی پذیرش دانشجویان دکتری) را بدون توجه به استاد بالادستی و پیشرفت علمی کشور اعمال می‌کند. نگاه ما به دوره دکتری اینگونه نیست بلکه سیاست ما در قبال این دوره، تحولی است و معتقدیم کارکرد دوره دکتری باید تغییر کند که به سمت آن نیز حرکت می‌کنیم. به طوری که در همین مدت کوتاه بستر شبکه ای دانشگاه آزاد را برای تحقیقات فراهم کردیم.

رئیس دانشگاه آزاد در پایان گفت: در حال حاضر در دانشگاه آزاد بالغ بر ۱۰ هزار زمینه پژوهشی احصا شده که در هر کدام از این زمینه‌ها، می‌تواند ۱۰ رساله دکتری شکل بگیرد و این نیاز، چالش جدی کشور است که باید حل شود.