امکان برگزاری آزمون های تحصیلات تکمیلی از مهمترین دغدغه های آموزش عالی است. در این گزارش به لزوم و شرایط برگزاری این کنکورها پرداخته شده است.

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، ۳۰ بهمن ماه ۹۸ اولین خبر از تشخیص مورد قطعی ویروس کرونا در ایران منتشر شد. پس از آن دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی تعطیل شدند و آزمون‌های کشوری که قرار بود در بهمن و اسفند برگزار شود به تعویق افتاد.

ادامه شیوع ویروس کرونا و الزامات اجتماعی قطع گستره ویروس ایجاب می‌کرد که فرآیند‌هایی که تجمع افراد را می‌طلبد تا زمان مقتضی به تعویق بیافتد.

در اولین قدم، آزمون دکتری تخصصی دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم که قرار بود در روز ۹ اسفندماه ۹۹ برگزار شود، با توجه به همه‌گیری ویروس کرونا و تصمیم ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا به فروردین ماه ۹۹ موکول شد.

اما پس از آن دوباره ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا اعلام کرد کلیه آزمون‌های کشوری در فروردین و اردیبهشت ماه ۹۹ لغو شده است و در تصمیمی جدید اعلام شد آزمون ورودی دوره دکتری (Ph.D) نیمه متمرکز سال ۱۳۹۹ با تعداد ۱۷۷ هزار و ۲۶۱ نفر داوطلب در صبح جمعه ۹ خرداد سال ۱۳۹۹ برگزار می‌شود.

این موضوع برای آزمون کارشناسی ارشد نیز رخ داد و با توجه به اینکه آزمون کارشناسی ارشد به دلیل تقارن با مرحله دوم یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی یکبار به تعویق افتاده بود و به ۳ و ۴ اردیبهشت ماه ۹۹ تغییر یافته بود، اما سایه کروناویروس این آزمون را هم به تعویق انداخت و مقرر شد کنکور کارشناسی ارشد در روز‌های ۲۲ و ۲۳ خردادماه ۹۹ برگزار شود.

این موضوع برای ۵ آزمون کشوری در حوزه وزارت بهداشت نیز رخ داد. پیش از این قرار بود آزمون‌های جامع داروسازی، آزمون جامع علوم پایه پزشکی و دندانپزشکی و آزمون پیش کارورزی و همچنین آزمون‌های صلاحیت بالینی پزشکی و آزمون زبان انگلیسی وزارت بهداشت (MHLE) در فروردین ماه ۹۹ برگزار شود، که تمامی این آزمون‌ها به زمان دیگری موکول شد.

دوره چهل و هفتم آزمون دستیاری پزشکی به عنوان یکی از مهمترین آزمون‌های علوم پزشکی نیز که ابتدا قرار بود ۱۵ اسفند ۹۸ برگزار شود به دلیل شیوع بیماری کرونا لغو شد این آزمون در زمان جدید هم که ۴ اردیبهشت ماه ۹۹ بود برگزار نشد.

سایه کرونا همچنان بر سر آزمون‌های کشوری قرار دارد و همین امر موجب شد که حتی آزمون‌های بین‌المللی UKVI، Life Skills، IELTS، GRE Subject، GRE General و TOEFL نیز با هماهنگی با مؤسسات ETS و IDP در ایران تا پایان اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ برگزار نشود.

گفتنی است امروز خبر تعویق آزمون دکتری 99 وزارت بهداشت منتشر شده است.

تجربه برگزاری آزمون‌های کشوری با ماسک و دستکش!

اما با ادامه روند ابتلاء و شیوع همه‌گیری کروناویروس در دنیا و ادامه تعطیلی دانشگاه‌ها، مسئولان امر بر آن هستند که شرایط برگزاری آزمون‌ها را با توجه به پروتکل‌های بهداشتی فراهم آورند. در حال حاضر بسیاری از دانشجویان در شرایطی هستند که تحصیل شأن به اتمام رسیده و ضمن اینکه برنامه‌ریزی‌هایی مبنی بر ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر گرفته‌اند و در حال آماده کردن خود برای آزمون‌های تکمیلی هستند.

تمام این شرایط نشان می‌دهد که شاید برای اولین بار افراد باید بتوانند آزمون با ماسک و دستکش و رعایت فاصله فیزیکی مناسب را تجربه کنند.

دکتر آبتین حیدرزاده رئیس مرکز سنجش آموزش پزشکی در گفتگو با خبرنگار مهر در زمینه برگزاری آزمون‌های و رعایت پروتکل‌های بهداشتی و تمهیداتی که برای برگزاری آزمون در صورت تداوم همه‌گیری کروناویروس در کشور، اندیشیده شده است گفت: گام اول در پروتکل‌های بهداشتی برگزاری آزمون‌ها رعایت فاصله فیزیکی است.

وی افزود: همه کسانی که در آزمون‌ها شرکت می‌کنند چه آزمون‌های کشوری و چه آزمون‌های دانشگاهی باید از زمان دریافت کارت ورود به جلسه به صورت اینترنتی، در سامانه وزارت بهداشت که به منظور خودارزیابی کروناویروس طراحی شده است ثبت نام کنند. این سامانه در نشانی salamat.gov.ir قابل دسترس است و همه داوطلبان آزمون‌ها باید در آن سامانه شرکت و فرم غربالگری و ثبت علائم را تکمیل کنند.

آزمون دادن در بخش ایزوله

رئیس مرکز سنجش آموزش پزشکی یادآور شد: در صورتی که فردی در آن سامانه علائمی را ثبت کرد، این امکان در زمان برگزاری آزمون فراهم است که فرد در بخش ایزوله امتحان خود را بگذراند. حتی اگر فرد علائمی را داشته باشد در زمان برگزاری آزمون به صورت ایزوله امتحان می‌دهد.

وی اضافه کرد: رعایت فاصله فیزیکی یکی از مهم‌ترین بخش‌های پروتکل‌های بهداشتی در زمان همه‌گیری کروناویروس است به همین دلیل تمامی صندلی‌ها به فاصله ۱.۶۸ متری از همدیگر قرار می‌گیرند و به این ترتیب فاصله ۱.۸ متری میان دو سر حفظ می‌شود. ضمن اینکه به همه داوطلبان توصیه می‌شود که ماسک همراه خود داشته باشند.

حیدرزاده خاطرنشان کرد: به تمامی مراقبان، رابطان و عوامل برگزاری آزمون هم آموزش‌های لازم داده می‌شود تا از مواد ضدعفونی استفاده کنند و از ایمنی برخوردار باشند. در عین حال تمامی محل‌های عبور و مرور و به ویژه فضا‌هایی از جمله سرویس‌های بهداشتی و سایر محل‌های تجمع به طور دائم با محلول‌های استاندارد تمیزکاری می‌شود. حتی اگر قرار باشد که آزمون در دو نوبت صبح و بعدازظهر برگزار شود نیز این تمیزکاری به تناوب انجام می‌گیرد.

همه کسانی که در آزمون‌ها شرکت می‌کنند چه آزمون‌های کشوری و چه آزمون‌های دانشگاهی باید از زمان دریافت کارت ورود به جلسه به صورت اینترنتی، در سامانه خودارزیابی کروناویروس وزارت بهداشت، ثبت نام کنند
وی به برگزاری برخی از آزمون‌های وزارت بهداشت به صورت الکترونیک اشاره کرد و گفت: به دلیل اینکه سیستم الکترونیکی دارای کیبورد و ماوس است بر روی آن‌ها سلفون کشیده می‌شود و بعد از هر بار استفاده یک داوطلب، ضمن ضدعفونی، پوشش‌ها تعویض می‌شوند.

پروتکل‌های بهداشتی آزمون‌های سراسری

رئیس مرکز سنجش آموزش پزشکی تاکید کرد: این پروتکل‌های بهداشتی به حوزه‌های آزمون در سراسر کشور اعلام می‌شود و چه در وزارت بهداشت و چه در وزارت علوم همگی ملزم به رعایت این پروتکل‌ها هستند و هماهنگی لازم به این منظور هم بوجود آمده است.

وی با اشاره به برنامه‌ریزی برای برگزاری برخی از آزمون‌های الکترونیک از جمله آزمون زبان انگلیسی (MHLE) در آینده نزدیک گفت: با توجه به اینکه صندلی‌های آزمون‌های الکترونیک به دلیل تجهیزات آزمون به همدیگر نزدیک است و امکان ایجاد فاصله فیزیکی نیست، برنامه‌ریزی شد که تعداد افراد کمتری در هر دوره شرکت کنند تا افراد با فاصله بیشتری آزمون دهند، اما تعداد دوره‌های بیشتری از این آزمون برگزار شود.

حیدرزاده اضافه کرد: آزمون زبان انگلیسی به دلیل اهمیتی که برای برخی از داوطلبان دارد تا بتوانند با نمره آن در آزمون دکتری شرکت کنند کاندید اصلی برگزاری آزمون به شیوه الکترونیک است.

در همین زمینه دکتر ابراهیم خدایی رئیس سازمان سنجش آموزش کشور نیز در گفتگو با مهر گفت: در مورد زمان برگزاری آزمون سراسری سال ۹۹ تصمیم اصلی برگزاری آزمون سه هفته بعد از پایان امتحانات سال چهارمی و پایان سال تحصیلی آموزش متوسطه است.

رئیس سازمان سنجش آموزش کشور درباره رعایت پروتکل‌های بهداشتی و تمهیداتی که برای برگزاری آزمون در صورت تداوم همه‌گیری کروناویروس در کشور، اندیشیده شده است گفت: ما پروتکل‌های بهداشتی و حفاظتی که مورد نیاز است را اجرایی می‌کنیم و در این راه اگر نیاز باشد که بازنگری در پروتکل‌ها صورت گیرد انجام می‌شود.

خدایی افزود: به طور نمونه اولین آزمونی که قرار است به صورت کشوری برگزار شود و تاکنون تصمیمی برای تغییر زمان آن گرفته نشده، آزمون دکتری تخصصی است. این آزمون ۹ خرداد با حضور حدود ۱۷۷ هزار داوطلب برگزار خواهد شد و می‌توان آن را به عنوان یک نمونه از ارزیابی عملکرد قرار داد.

رئیس سازمان سنجش آموزش کشور: تصمیم اصلی ستاد ملی مبارزه با کرونا این است که آزمون سراسری سال ۹۹ سه هفته بعد از پایان امتحانات سال چهارمی و پایان سال تحصیلی آموزش متوسطه برگزار شود
وی خاطرنشان کرد: اجرای پروتکل‌های بهداشتی، اجرای فاصله گذاری فیزیکی ایمن، اجرای فرآیند در یک زمان بیشتر که به کنترل ازدحام کمک کند، همه مواردی هستند که در زمان اجرای آن رعایت می‌شود. در واقع پایلوت برگزاری آزمون به شیوه حضوری در شرایط کرونا، آزمون دکتری است.

سرنوشت آزمون‌های دانشگاهی؛ آنلاین یا حضوری

در این میان سرنوشت برگزاری آزمون‌های دانشگاهی به صورت حضوری یا آنلاین نیز در دست بررسی است. برخی از دانشگاه‌های کشور در حال بررسی امکان برگزاری امتحانات پایان ترم به صورت مجازی و برخی دیگر سعی در ایجاد شرایط مناسب برای برگزاری امتحانات به صورت حضوری هستند.

تاکنون بیشتر مسئولان دانشگاه‌ها با برگزاری دفاع از پایان نامه در کارشناسی ارشد و دکتری به صورت مجازی موافقت کرده‌اند و چندین دفاع نیز به این شیوه برگزار شده است، اما در مورد امتحانات پایان ترم دانشگاه‌ها هنوز راهکار مشخصی اعلام نشده است.

حیدرزاده رئیس مرکز سنجش آموزش پزشکی درباره امکان برگزاری آزمون آنلاین در دوره‌های علوم پزشکی گفت: از ۶ هزار دانشجو و ۶۰۰ عضو هیأت علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی برای برگزاری آزمون‌ها به شیوه آنلاین نظرخواهی کردیم که در نتیجه اکثریت با برگزاری آزمون‌های غیررقابتی به صورت آنلاین موافق بودند.

وی افزود: در همین زمینه مقرر شد به صورت پایلوت چند امتحان میان ترم آزمون به صورت آنلاین برگزار شود و اگر شیوه مناسبی بود و دانشجویان و اساتید موافق بودند اجرایی شود. البته این آزمون‌ها باید غیررقابتی باشند و تنها نمره فرد مؤثر نباشد و با رعایت عدالت آموزشی و شفافیت اجرا شود.

نتیجه یک نظرسنجی بین‌المللی درباره آزمون‌ها

در همین زمینه یک نظرسنجی بین‌المللی نیز نشان می‌دهد که دانشجویان با برگزاری امتحانات به صورت آنلاین موافق هستند. بر اساس این نظرسنجی که از سوی یک سایت آموزش عالی بین‌المللی صورت گرفته تقریباً نیمی از دانشجویان از آموزش آنلاین در هنگام همه‌گیری رضایت دارند و به همین ترتیب موافق هستند که امتحانات به صورت آنلاین برگزار شود تا اینکه امتحانات لغو شود.

در این نظرسنجی که از حدود یک هزار دانشجو انجام شده نشان داد که تنها ۳۶ درصد دانش آموزان معتقدند که بهتر است ارزیابی پایان ترم آن‌ها به دلیل شیوه کروناویروس لغو شود. ۴۲ درصد از دانشجویان انتظار دارند که امتحانات پایان ترم و ارزیابی‌ها به صورت آنلاین ادامه یابد و ۱۷ درصد نیز ترجیح می‌دهند که امتحانات به بعد از بحران موکول شود.

در این میان اتحادیه ملی دانشجویان از مؤسسات آموزش عالی درخواست کرده‌است تا امتحانات را برای دانشجویان سال اول و دوم پس از شیوع کروناویروس لغو کنند و مدعی شده‌اند که دانشجویان سال آخر باید انتخاب کنند که یک نمره بر اساس امتحان قبلی آن‌ها داده شود و امتحان آنلاین را انجام دهند یا در یک تاریخ نهایی سال تحصیلی را پایان یافته تلقی کنند؛ بنابراین تجربه‌های جهانی نیز نشان می‌دهد شرایطی که کروناویروس برای دنیا ایجاد کرده آموزش عالی، امتحانات و حتی نمره آزمون را هم تحت تأثیر خود قرار داده و با توجه به جدید بودن این موضوع همچنان مسئولان در حال بررسی راه‌های ایمن برای دانشجویان و همچنین ادامه روند عادی زندگی در شرایط کرونایی هستند. تعادلی که شاید سخت به دست بیاید و به اولین تجربه کنکور و امتحان با بوی ضدعفونی‌کننده‌ها و دستکش و ماسک بیانجامد.