به گزارش خبرگزاری آنا، حمایت از نخبگان در کشور همواره یکی از بحث‌های مهم است. اغلب تصمیم‌های مهمی در این زمینه گرفته می‌شود اما وقتی به مرحله اجرا می‌رسد ناکام باقی می‌ماند. حمایت از دانشجویان دوره دکتری نیز یکی از آن موضوعات است که سال‌ها درباره آن بحث می‌شود اما کمتر به مرحله اجرا رسیده است. همین امر سبب شده که بسیاری از دانشجویان به دلیل فرصت‌های مناسب جذب دانشگاه‌های خارجی شوند و برای مدتی یا همیشه از کشور مهاجرت کنند.

منصور کبگانیان، دبیر ستاد نقشه جامع علمی کشور درباره حمایت از دانشجویان دوره دکتری می‌گوید: بارها مصوب کردیم که حمایت ویژه از دانشجویان دکتری صورت گیرد، اما تاکنون محقق نشده است.

وی معتقد است: کسب درآمد از انجام پژوهش‌های دانشجویان دکتری حق طبیعی آن‌هاست که از آن محروم هستند. کبگانیان البته بودجه وزارت علوم را نیز ناکافی می‌داند و در ادامه اینچنین می‌گوید: همین امر سبب شده که وزارت علوم امکان پرداختن به این مسائل را نداشته باشد.

دبیر ستاد نقشه جامع علمی کشور می‌گوید: حمایت ویژه از دانشجویان دکتری مصوب و ابلاغ شده است، این مصوبه کمک یا احیاناً حقوق کارمندی نیست بلکه حق دانشجویان دوره است.

وی ادامه می‌دهد: دانشجویان دکتری ما نخبگانی هستند که کار پژوهشی آموزشی و حتی اجرایی در دانشگاه‌ها و آزمایشگاه‌های تحقیقاتی می‌کنند برای همین وظیفه نظام است که از آن‌ها حمایت کند.

راهکار وزیر علوم در حمایت از دانشجویان دکتری

سال گذشته منصور غلامی وزیر علوم راهکار حمایت از دانشجویان دوره دکتری را استفاده از تبصره‌ای در بودجه سالانه کشور عنوان کرده بود. بر اساس بند ط تبصره ۹ قانون بودجه سالانه؛ شرکت‌های سود دِه مکلف هستند که بخشی از سود خود را در اختیار فعالیت‌های پژوهشی کاربردی قرار دهند؛ این اعتبار در ابتدا برای خود شرکت‌ها و سپس برای تحقیقاتی که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مشخص می‌کند مصرف خواهد شد.

آن‌طور که از خبرها برمی‌آید در سال ۹۸ سهم پژوهش از این بودجه ۶۰۰ میلیارد تومان بود که ۱۵۰ میلیارد آن جذب شد. بنابراین در قلک وزارت علوم نزدیک ۱۵۰ میلیارد تومان پول وجود داشت که بر اساس اعلام مسئولان نزدیک به ۶۰۰ قرارداد با دانشگاه‌ها تصویب شد. در نهایت نزدیک به ۴۰ میلیارد تومان از این بودجه به دانشگاه‌ها پرداخت شد اما حدود ۱۰۰ میلیارد آن بلااستفاده باقی ماند. به گفته مهدی پاکزاد، مدیر امور ستادهای دبیرخانه شورای عالی عتف به خبرنگار آنا؛ در انتهای سال ۹۸ نزدیک ۱۰۰ میلیارد تومان پول اضافه آوردیم، پول در صندوق بود ولی به دانشگاه‌ها پرداخت نشد چون عملکرد نداشتند این اعتبار به بودجه پژوهشی امسال اضافه شد.

کاهش هزار میلیاردی بودجه پژوهشی

قسمت ناگوار داستان مربوط به بودجه امسال است. پیش‌بینی می‌شد که سهم پژوهش از شرکت‌های سود دِه در سال ۹۹ به یک هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان برسد اما در عمل ۳۰۰ میلیارد تومان برای پژوهش در نظر گرفته شد. به گفته پاکزاد به آنا؛ دانشگاه‌ها در سال ۹۹ توانسته‌اند ۲۲ میلیارد جذب کنند. وی پیش‌بینی می‌کند که تا اخر سال حدود ٢٣٠ میلیارد تومان جذب شود.

بااین‌حال به نظر می‌رسد که راهکار مسئولان در حمایت از دانشجویان دوره دکتری کمی با واقعیت فاصله دارد و نیاز است که راهکارهای عملیاتی و مبتنی بر واقعیت در نظر گرفته شود. سالانه حدود ۱۲ هزار نفر وارد دوره دکتری دانشگاه‌های زیرمجموعه وزارت علوم می‌شوند که پس از گذراندن واحدهای تئوری در سال اول تحصیلی، مرحله پژوهش و تدوین رساله آغاز می‌شود. بر اساس شرایط اکثر دانشگاه‌های دولتی دانشجویان دوره دکتری امکان اشتغال در سازمان‌ها و نهادها را ندارند و تمام‌وقت خود را باید صرف تحصیل و پژوهش کنند. حال جوانی که مقاطع تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را پشت سر گذاشته و حتماً نیازمند درآمد است چگونه می‌تواند صرفاً با درس خواندن گذران زندگی کند؟ این جوان تا چه زمانی می‌تواند از والدین خود کمک‌هزینه دریافت کند؟

کبگانیان، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز حمایت از دانشجویان دکتری را حمایت از علم کشور می‌داند و می‌گوید: اکثر دانشجویان دوره دکتری در سنی هستند که اکثراً ازدواج کرده‌اند و فرزند دارند و باید استقلال مالی داشته باشند، وظیفه وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های علمی کشور حمایت از آنان است.

بنابراین لازم است که حمایت‌ها از دانشجویان دوره دکتری به‌صورت ویژه در دستور کار قرار گیرد تا این دانشجویان بتوانند در کنار درس خواندن و پژوهش به امور دیگر زندگی خود نیز رسیدگی کنند.