دیوان عدالت اداری دو بخش از شیوه‌نامه اجرایی آیین‌نامه دوره دکتری تخصصی ورودی‌های سال ۱۳۹۷ به بعد را لغو کرد.

الزام به معرفی استاد راهنما به عنوان نویسنده مسئول مقاله، غیرقانونی شد

به گزارش پی اچ دی تست، بنا بر اعلام هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، پیرو شکایت از دانشگاه علامه طباطبائی در مورد ۲ بند از شیوه‌نامه اجرایی آیین‌نامه دوره دکتری تخصصی ورودی‌های سال ۱۳۹۷ دانشگاه علامه طباطبائی، هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۰ مهرماه سال جاری دو بخش از این شیوه‌نامه را ابطال کرد.

ماده ۱۴ این شیوه‌نامه به موضوع حداقل نمره قبولی در هر درس می‌پردازد. بر اساس این ماده قانونی «حداقل نمره قبولی در هر درس ۱۴ و میانگین کل قابل قبول پس از گذراندن تمام واحدهای آموزشی ۱۶ است. نمره ارزشیابی براساس حضور و فعالیت در کلاس، انجام تکالیف و نتایج آزمون کتبی مرحله‌ای و پایانی برای دروس نظری و نظری- عملی در هر نیمسال تحصیلی صورت می‌پذیرد». تبصره یک این ماده قانونی نیز می‌گوید: «نمره‌های تمام دروس اصلی، تخصصی، پایه، اختیاری و… (به جز دروس پیش نیاز و جبرانی و رساله) اعم از قبولی و مردودی در میانگین نیمسال و میانگین کل دانشجو محاسبه می‌شود».

ماده ۱۸ این شیوه‌نامه مربوط به چاپ مقاله علمی یا دو گواهی پذیرش مقاله معتبر یا ثبت پتنت خارجی برای دفاع از رساله است. بر اساس تبصره ۲ این ماده قانونی؛ «تنها مقالاتی برای اخذ مجوز دفاع قابل قبول است که توسط استاد راهنما تایید و استاد راهنما به عنوان نویسنده مسئول مقاله معرفی شده باشد».

شاکی از «محاسبه نمرات مردودی در میانگین نیمسال و میانگین کل دانشجو» و همچنین «نویسنده مسئول بودن استاد راهنما در مقاله مستخرج از رساله» شکایت داشته است که بر اساس رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری تبصره یک ماده ۱۴ و تبصره دو ماده ۱۸ شیوه‌نامه اجرایی آیین‌نامه دوره دکتری تخصصی برای ورودی‌های ۱۳۹۷ به بعد، ابطال شد.

رای دیوان عدالت اداری درخصوص ابطال شرط نویسنده مسئول بودن استاد راهنما در مقاله

رای شماره ۱۴‍۰۳۳۱۳۹‍۰‍۰‍۰۱۶۲۴۲۴۳ مورخ ۱۴‍۰۳/‍۰۷/۱‍۰ هیأت عموعی دیوان عدالت اداری (موضوع شکایت و خواسته: ابطال قسمتی از تبصره ۱ ماده ۱۴ و تبصره ۲ ماده ۱۸ از شیوه نامه اجرایی آیین نامه دوره دکتری تخصصی (Ph.D) برای ورودی‌های سال ۱۳۹۷ به بعد مصوب ۱۳۹۷/۱‍۰/۵ شورای دانشگاه علامه طباطبایی)

شماره دادنامه: ۱۴۰۳۳۱۳۹۰۰۰۱۶۲۴۲۴۳

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۳/۷/۱۰

شماره پرونده: ۰۱۰۶۴۸۹

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای علی عروجی

طرف شکایت: دانشگاه علامه طباطبایی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال قسمتی از تبصره ۱ ماده ۱۴ و تبصره ۲ ماده ۱۸ از شیوه نامه اجرایی آیین نامه دوره دکتری تخصصی (Ph.D) برای ورودی‌های سال ۱۳۹۷ به بعد مصوب ۱۳۹۷/۱۰/۵ شورای دانشگاه علامه طباطبایی

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال تبصره ۱ ماده ۱۴ و تبصره ۲ ماده ۱۸ از شیوه نامه اجرایی آیین نامه دوره دکتری تخصصی (Ph.D) برای ورودی‌های سال ۱۳۹۷ به بعد مصوب ۱۳۹۷/۱۰/۵ شورای دانشگاه علامه طباطبایی را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

“به استحضار می‌رساند هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، تبصره ۱ ماده ۱۱ شیوه نامه نظارت بر اجرای دوره دکترا مصوب سال ۱۳۹۴ دانشگاه علامه طباطبایی را به موجب دادنامه شماره ۸۳۹ مورخ ۱۳۹۸/۵/۱ ابطال کرده است ولی متأسفانه علی رغم رای صحیح دیوان مبتنی بر ابطال این تبصره، مجدداً دانشگاه علامه طباطبایی در شیوه نامه اجرایی جدید خود مصوب دی ماه ۱۳۹۷ در تبصره ۲ ماده ۱۸ عیناً همان تبصره را تکرار کرده: «تنها مقالاتی برای اخذ مجوز دفاع قابل قبول است که توسط استاد راهنما تأیید و استاد راهنما به عنوان نویسنده مسئول مقاله معرفی شده باشد.»

نقش استاد در مقالات به بازنگری محدود می‌گردد اما دستورالعمل مذکور با توجه به الزام دانشجویان بر اخذ رساله دکترا با اساتید همان دانشگاه، ارتقای سالانه برخی اساتید را تسهیل و قطعی نموده است و برخی اساتید بدون بهره وری و تولید علمی پس از چند سال عضویت در هیأت علمی با استناد به این بند ارتقای سالانه خواهند یافت که دیوان عدالت اداری نیز رای بر ابطال این تبصره داد.

متأسفانه یک طرفه بودن این شیوه نامه اجرایی به همین جا ختم نشده و در تبصره ۱ ماده ۱۴ قید کرده است: «نمره‌های تمامی دروس اعم از قبولی و مردودی در میانگین نیمسال و میانگین کل محاسبه می‌شود.» و این یعنی اگر دانشجویی صرفاً یکبار در کل دوران تحصیل مثلاً نمره ۲ از ۲۰ بگیرد، حتی اگر الباقی دروس و حتی همین درس را در ترم بعد با نمره ۱۷ هم بگذارند، میانگین نمراتش ۱۵/۵ می‌شود (دوره دکتری ۱۸ واحد درسی دارد) و نمی‌تواند در آزمون جامع شرکت کند.

حتی اخذ واحد ترمیمی نیز به لطف همین شیوه نامه اجرایی از او سلب شده زیرا تبصره ۳ ماده ۱۴ فقط اجازه ۶ واحد ترمیم آن هم از دروسی که نمرات آن بین ۱۴ الی ۱۶ باشد را صادر کرده است و دانشجوی مذکور چنین نمره‌ای ندارد که اجازه ترمیم داشته باشد پس صرفاً به دلیل مشکل در یک درس اخراج خواهد شد.

لذا این تبصره باعث شده دانشجویی که پس از کنکور سخت دکتری و مصاحبه علمی سخت‌تر از آن و کسب استانداردهای اساتید وارد دوره دکتری شده، اگر بنا به هر دلیلی که ممکن است برای همگان پیش آید مانند ابتلا به کرونا و غیره، دروس یک ترم را مردود شود به علت اثر نمرات آن ترم تا ابد معدل او پایین بماند و یک ترم ترمیم هم چون به آن نمرات اضافه می‌شود ولی آن نمرات را حذف نمی‌کند، نمی‌تواند معدل را به ۱۶ برساند و مجبور به ترک تحصیل شود که این نقض غرض است و قبح نقض غرض نیز در اصول حقوقی و فقهی جزء بدیهیأت است.

شیوه نامه اجرایی آیین نامه دوره دکتری تخصصی دانشگاه علامه طباطبایی حسب مفاد آیین نامه دوره‌های تحصیلی مصوب جلسه شماره ۸۸۹ مورخ ۱۳۹۶/۱۰/۳۰ شورای عالی برنامه ریزی آموزشی تنظیم شده است در حالی که ماده ۳۰ آیین نامه مذکور فقط به میانگین دروس اشاره کرده و اسمی از نمرات مردودی و اثر آن‌ها بر میانگین کل، نیاورده است. همچنین لازم به ذکر است که آیین نامه هرگونه آیین نامه و قواعد قبلی مغایر با خود را لغو و بلااثر اعلام داشته ولی این مورد با تبصره ۲ ماده ۱۱ آیین نامه آموزشی دوره دکتری تخصصی مصوب در جلسه شماره ۸۷۱ مورخ ۱۳۹۴/۱۱/۲۴ مغایر نمی‌باشد و آیین نامه قبلی در این مورد هنوز دارای اثر می‌باشد که بیان داشته: «محاسبه میانگین کل نمرات دانشجو صرفاً براساس آخرین نمره قبولی وی انجام می‌شود».

در پایان از آنجا که دانشگاه علامه طباطبایی مصوبه جدیدی مغایر رای هیأت عمومی مصوب کرده، لذا براساس ماده ۹۲ قانون دیوان عدالت اداری درخواست دارم موضوع خارج از نوبت در هیأت عمومی مطرح و تبصره ۲ ماده ۱۸ شیوه نامه اجرایی ابطال گردد. همچنین تبصره ۱ ماده ۱۴ شیوه نامه با تبصره ۲ ماده ۱۱ آیین نامه آموزشی بالادستی مصوب ۱۳۹۴ مغایرت کامل دارد و آیین نامه مصوب ۱۳۹۷ در این خصوص مسکوت است. لذا براساس ماده ۱۲ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری با توجه به موارد معنونه تقاضای ابطال تبصره ۱ ماده ۱۴ شیوه نامه اجرایی آیین نامه دوره دکتری دانشگاه علامه طباطبایی مصوب دی ماه ۱۳۹۷ را دارم. “

شاکی همچنین به موجب لایحه رفع نقص که با شماره ۵۶۴۹۲۰۴ مورخ ۱۴۰۱/۱۲/۲۴ در دبیرخانه هیأت عمومی به ثبت رسیده، بیان کرده است که:

“به استحضار می‌رساند اینجانب تقاضای ابطال تبصره ۲ ماده ۱۸ شیوه نامه اجرایی آیین نامه دوره دکتری تخصصی برای ورودی‌های ۹۷ به بعد دانشگاه علامه طباطبایی را دارم؛ زیرا اولاً مطابق بند ۴ قسمت ب ماده ۲ قانون اهداف وظایف و تشکیلات وزارت علوم تحقیقات و فناوری مصوب ۱۳۸۳ تعیین ضوابط معیارها و استانداردهای علمی و مقاطع تحصیلی یکی از مأموریت‌ها و اختیارات وزارت علوم است. ماده ۳۴ آیین نامه دوره‌های تحصیلی کاردانی/ کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری (ویژه دانشگاه‌های سطح ۱ و ۲ دولتی) مصوب جلسه ۸۸۹ شورای عالی برنامه ریزی آموزشی مورخ ۱۳۹۶/۱۰/۳۰، ماده ۱۹ آیین نامه آموزشی دوره دکتری تخصصی مصوب جلسه شماره ۸۷۱ همان شورا مورخ ۱۳۹۴/۱۱/۲۴ اشعار به چاپ مقاله علمی پژوهشی معتبر و مستخرج از رساله که توسط دانشجو تدوین گردیده دارند و ماده ۸ آیین نامه دوره دکتری مصوب شورای فوق الذکر مورخ ۱۳۸۹/۸/۸ که مبین این امر است که مقاله مستخرج از پایان نامه توسط دانشجو نوشته شده و استاد راهنما صرفاً وظیفه نظارت و راهنمایی جهت اصلاح آن را دارد. چرا که منطوق تبصره مقرره مذکور صراحتاً مبین توسعه دامنه شمول حکم مندرج در مواد مورد اشاره است.

در رابطه با تقاضای ابطال تبصره ۱ ماده ۱۴ شیوه نامه مورد شکایت نیز لازم به ذکر است که براساس جزء ۴ بند «ب» ماده ۲ قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب سال ۱۳۸۳، تعیین ضوابط، معیارها و استانداردهای علمی مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی، رشته‌ها و مقاطع تحصیلی با رعایت اصول انعطاف، پویایی، رقابت و نوآوری علمی از مأموریت‌های اصلی و حدود اختیارات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در زمینه اداره امور دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی تحت پوشش این وزارتخانه است و در راستای ایفای مأموریت‌ها و اختیارات فوق، شورای عالی برنامه ریزی آموزشی وزارت مذکور اقدام به تصویب آیین‌نامه دوره‌های تحصیلی کاردانی/ کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی (ویژه دانشگاه‌های سطح ۱ و ۲ دولتی) در جلسه شماره ۸۸۹ مورخ ۱۳۹۶/۱۰/۳۰ نموده است.

نظر به این که در آیین نامه یادشده درخصوص اثر نمره‌های مردودی در محاسبه میانگین کل حکمی مقرر نشده است، لذا حکم مقرر در تبصره۱ ماده ۱۴ شیوه نامه اجرایی آیین نامه دوره دکتری تخصصی (برای ورودی‌های ۹۷ به بعد) دانشگاه علامه طباطبایی که براساس آن مقرر شده است که نمره‌های ردی درس‌های دانشجو در محاسبه میانگین نیمسال تحصیلی و میانگین کل منظور خواهد شد، خارج از حدود اختیار است. “

متن مقرره‌های مورد شکایت به شرح زیر است:

 شیوه نامه اجرایی آیین نامه دوره دکتری تخصصی

(برای ورودی‌های ۹۷ به بعد)

(حسب مفاد آیین نامه دوره‌های تحصیلی مصوب جلسه شماره ۸۸۹ مورخ ۹۶/۱۰/۳۰ شورای عالی برنامه ریزی آموزشی)

مقدمه

با استناد به قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب ۱۳۸۳/۵/۱۸ مجلس شورای اسلامی و در اجرای مفاد ماده ۲ «سیاست‌ها و ضوابط اجرایی حاکم بر آمایش آموزش عالی در جمهوری اسلامی ایران» (موسوم به طرح آمایش) مصوب ۱۳۹۴/۱۲/۱۸ شورای عالی انقلاب فرهنگی و آیین نامه دوره‌های تحصیلی مصوب جلسه شماره ۸۸۹ مورخ ۱۳۹۶/۱۰/۳۰ شورای عالی برنامه ریزی آموزشی وزارت، شیوه نامه اجرایی دوره دکتری تخصصی (ph. D.) به منظور رفع ابهام و ایجاد هماهنگی بین واحدهای آموزشی دانشگاه همراه با پیوست تعاریف تدوین گردید. …

ماده ۱۴: نمره ارزشیابی از هر درس به صورت عددی از صفر تا ۲۰ محاسبه می‌شود. حداقل نمره قبولی در هر درس ۱۴ و میانگین کل قابل قبول پس از گذراندن تمام واحدهای آموزشی ۱۶ است. نمره ارزشیابی براساس حضور و فعالیت در کلاس، انجام تکالیف و نتایج آزمون کتبی مرحله‌ای و پایانی برای دروس نظری و نظری- عملی در هر نیمسال تحصیلی صورت می‌پذیرد.

تبصره ۱: نمره‌های تمام دروس اصلی، تخصصی، پایه، اختیاری و… (به جز دروس پیش نیاز و جبرانی و رساله) اعم از قبولی و مردودی در میانگین نیمسال و میانگین کل دانشجو محاسبه می‌شود. …

ماده ۱۸: دانشجو پس از تدوین رساله و مشروط بر تأیید استادان راهنما از حداقل کفایت دستاوردهای علمی (چاپ یک مقاله علمی – پژوهشی یا دو گواهی پذیرش مقاله معتبر و مستخرج از رساله و یا ثبت پتنت خارجی)؛ مجاز است در حضور هیأت داوران از رساله خود دفاع کند. …

تبصره ۲: تنها مقالاتی برای اخذ مجوز دفاع قابل قبول است که توسط استاد راهنما تأیید و استاد راهنما به عنوان نویسنده مسئول مقاله معرفی شده باشد. “

در پاسخ به شکایت مذکور، رییس دانشگاه علامه طباطبایی به موجب لایحه شماره ۱/۰۲/۱۹ مورخ ۱۴۰۱/۱/۲۹ توضیح داده است که:

” شاکی نسبت به تبصره ۲ ماده ۱۸ شیوه نامه اجرایی تقاضای اعمال ماده ۹۲ قانون دیوان عدالت اداری را نموده است. در این خصوص لازم به ذکر است که مدیران جدید دانشگاه ضمن اطلاع از این موضوع و مندرجات دادنامه شماره ۸۳۹ بررسی جوانب امر را در دستور کار خود قرار داده اند.

لذا مستدعی است قبل از طرح موضوع در هیأت عمومی اعتبار شیوه نامه معترض عنه مجدداً از دانشگاه استعلام شود.

همچنین مشارالیه نسبت به تبصره ۱ ماده ۱۴ شیوه نامه اجرایی آیین نامه دوره دکتری در خصوص تاثیر همه نمرات اخذ شده اعم از قبولی و مردودی در محاسبه میانگین کل، شکایت کرده است و مغایرت آن با مصوبات شورای عالی برنامه ریزی آموزشی را مطرح نموده است. در این خصوص گفتنی است تبصره مزبور بر اساس ماده ۳۰ آیین نامه دوره‌های تحصیلی مصوب جلسه شماره ۸۸۹ مورخ ۱۳۹۶/۱۰/۳۰ به تصویب رسیده است که در این ماده، میانگین کل قابل قبول پس از گذراندن تمام واحدهای آموزشی محاسبه می‌گردد. بنابراین برخلاف ادعای شاکی، ماده مزبور مشتمل بر نمرات قبولی و مردودی توأماً بوده و موضوع از این حیث مسکوت گذاشته نشده است؛ در نتیجه تبصره ۲ ماده ۱۱ آیین نامه آموزشی دوره دکتری مصوب ۱۳۹۴/۱۱/۲۴ که مورد استناد شاکی قرار گرفته است، با ماده ۳۰ آیین نامه سابق الذکر مغایر بوده و ملغی و بی‌اثر می‌باشد. لذا تبصره ۱ ماده ۱۴ شیوه نامه اجرایی دوره دکتری دانشگاه علامه طباطبایی حسب مفاد آیین نامه دوره‌های تحصیلی مصوب ۱۳۹۶ تصویب شده است و مغایرتی با اسناد و مصوبات بالادستی نداشته و شکایت شاکی وارد نمی‌باشد. “

پرونده در اجرای ماده ۸۴ قانون دیوان عدالت اداری به هیأت تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی دیوان عدالت اداری ارجاع شد و این هیأت به موجب دادنامه شماره ۱۴۰۳۳۱۳۹۰۰۰۱۵۵۸۷۷۷ مورخ ۱۴۰۳/۷/۳، آن قسمت از تبصره ۱ ماده ۱۴ شیوه نامه اجرایی آیین نامه دوره دکتری تخصصی برای ورودی‌های ۱۳۹۷ به بعد مصوب ۱۳۹۷/۱۰/۵ شورای دانشگاه علامه طباطبایی که متضمن محاسبه نمرات مردودی دانشجویان در میانگین نیمسال تحصیلی می‌باشد و همچنین آن قسمت از تبصره ۲ ماده ۱۸ شیوه نامه مذکور که ناظر بر تأیید مقاله مستخرج از رساله دکتری توسط استاد راهنماست را قابل ابطال تشخیص نداد و رای به رد شکایت صادر کرد. رای مذکور با توجه به‌عدم اعتراض از سوی رییس محترم دیوان عدالت اداری یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری، قطعیت یافت.

رسیدگی به تقاضای ابطال سایر مفاد تبصره ۱ ماده ۱۴ و تبصره ۲ ماده ۱۸ شیوه نامه مورد شکایت در دستورکار جلسه هیأت عمومی قرار گرفت.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۳/۷/۱۰ با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آرا به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیأت عمومی

الف. اولاً براساس جزء ۴ بند (ب) ماده ۲ قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب سال ۱۳۸۳، تعیین ضوابط، معیارها و استانداردهای علمی مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی، رشته‌ها و مقاطع تحصیلی با رعایت اصول انعطاف، پویایی، رقابت و نوآوری علمی از مأموریت‌های اصلی و در حدود اختیارات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در زمینه اداره امور دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی تحت پوشش وزارتخانه یادشده است و در راستای ایفای مأموریت‌ها و اختیارات فوق، آیین‌نامه دوره‌های تحصیلی کاردانی/کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی (ویژه دانشگاه‌های سطح ۱ و ۲ دولتی) در جلسه شماره ۸۸۹ مورخ ۱۳۹۶/۱۰/۳۰ به تصویب شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی رسیده است و آیین‌نامه یادشده فاقد هرگونه حکمی دائر بر محاسبه نمره‌های مردودی دانشجو در میانگین کل نمرات است. ثانیاً برمبنای تبصره ۲ ماده ۳۵ ناظر بر ماده ۳۰ آیین‌نامه اخیرالذکر، ضمانت اجرای‌ عدم کسب نمره ۱۴ به عنوان نمره قبولی هر درس در مقطع دکتری تخصصی، الزام به گذراندن مجدد درس مردودی است که ممکن است منجر به افزایش سنوات تحصیلی و به تبع آن محرومیت از حق دفاع از رساله دکتری شود. بنابراین محاسبه نمره درس مردودی در مرحله ارزیابی جامع و نتیجتاً سلب حق دانشجو در ورود به مرحله ارزیابی جامع، تحمیل محرومیت و مجازات مضاعف بوده و مغایر بند ۳ اصل سوم و اصول سی‌ام و سی و ششم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ماده ۱ قانون تأمین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی مصوب سال ۱۳۵۳ درخصوص حق تحصیل اشخاص است و با توجه به مراتب فوق، آن قسمت از تبصره ۱ ماده ۱۴ شیوه‌نامه اجرایی آیین‌نامه دوره دکتری تخصصی (Ph.D) برای ورودی‌های ۱۳۹۷ به بعد مصوب ۱۳۹۷/۱۰/۵ شورای دانشگاه علامه طباطبایی که متضمن محاسبه نمرات مردودی دانشجویان در میانگین کل نمرات است، خارج از حدود اختیار و خلاف قانون بوده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می‌شود.

ب. اولاً به موجب ماده ۳۴ آیین‌نامه دوره‌های تحصیلی کاردانی/کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی (ویژه دانشگاه‌های سطح ۱ و ۲ دولتی) مصوب جلسه شماره ۸۸۹ مورخ ۱۳۹۶/۱۰/۳۰ شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی: «دانشجو پس از تدوین رساله و مشروط بر تأیید استاد/استادان راهنما از حداقل کفایت دستاوردهای علمی (چاپ یک مقاله علمی – پژوهشی معتبر و مستخرج از رساله و یا ثبت پتنت خارجی)، مجاز است در حضور هیأت داوران از رساله خود دفاع کند» و در عین حال مستفاد از رای شماره ۱۲۸۶ مورخ ۱۳۹۹/۱۰/۹ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری این است که اخذ پذیرش مقاله کفایت می‌کند و برمبنای ماده مذکور، مقاله مستخرج از رساله توسط دانشجو نوشته شده و استاد/استادان راهنما صرفاً وظیفه نظارت و راهنمایی جهت اصلاح آن را برعهده دارند.

ثانیاً براساس ماده ۱ آیین‌نامه صدرالذکر، دانشگاه علامه طباطبایی می‌بایست در تدوین و تصویب شیوه‌نامه اجرایی نظارت بر اجرای مفاد آیین‌نامه مذکور، چهارچوب قانونی برای اجرای هماهنگ، یکپارچه و صحیح برنامه‌های آموزشی و مآلاً اصول و ضوابط اصلی دوره دکتری مندرج در آیین‌نامه را رعایت کند و این در حالی است که آن بخش از مقرره مورد اعتراض که متضمن معرفی استاد راهنما به عنوان نویسنده مسئول مقاله است، دامنه شمول حکم مقرر در ماده ۳۴ آیین‌نامه دوره‌های تحصیلی کاردانی/کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی (ویژه دانشگاه‌های سطح ۱ و ۲ دولتی) را توسعه داده است.

ثالثاً ماده ۳۴ آیین‌نامه پیش‌گفته در مقام بیان نحوه دفاع از رساله دکتری و شرایط آن است و سکوت این ماده درخصوص این که چه کسی نویسنده مسئول باشد، متضمن جوازی برای نویسنده مسئول تلقّی کردن استاد راهنما نیست و باید این موضوع را در پرتو اصول کلّی حقوق عمومی از قبیل اصل‌ عدم صلاحیت و اصل برابری و منع تبعیض تفسیر کرد و بدیهی است که اصل برعدم صلاحیت استاد راهنما برای نویسنده مسئول بودن در مقاله بوده و خلاف آن نیاز به تصریح دارد.

رابعاً مستفاد از ماده ۳ قانون حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان مصوب سال ۱۳۴۸ با اصلاحات بعدی، مقاله علمی مستخرج از رساله، اثر حقوقی مستقلی است که پدیدآورنده آن دانشجو است و وی مالک فکری آن محسوب می‌شود و استاد راهنما صرفاً وظیفه نظارت بر آن را برعهده دارد.

خامساً قانون پیشگیری و مقابله با تقلّب در تهیه آثار علمی مصوب سال ۱۳۹۶، در مقام بیان عمل مجرمانه تقلب در تهیه آثار علمی و مجازات آن بوده و از این قانون، الزام دانشجویان به معرفی استاد راهنمای رساله به عنوان نویسنده مسئول در مقالات علمی – پژوهشی مستخرج از رساله، قابل استنتاج نیست.

بنا به مراتب فوق، آن قسمت از تبصره ۲ ماده ۱۸ شیوه‌نامه اجرایی آیین‌نامه دوره دکتری تخصصی (Ph.D) برای ورودی‌های ۱۳۹۷ به بعد مصوب ۱۳۹۷/۱۰/۵ شورای دانشگاه علامه طباطبایی که تنها مقالاتی را برای اخذ مجوز دفاع قابل قبول اعلام کرده که استاد راهنما به عنوان نویسنده مسئول مقاله معرفی شده باشد، خارج از حدود اختیار مرجع تصویب‌کننده آن بوده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می‌شود. این رای براساس ماده ۹۳ قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب ۱۴۰۲/۲/۱۰) در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است.

متن کامل موضوع شکایت و رای صادره از سوی دیوان عدالت اداری را «اینجا» بخوانید.