چرا دکتری بخوانیم؟ دکتری خواندن و مدرک آن چه مزایایی دارد؟ با مدرک دکتری چه کاری می‌توان انجام داد؟ اینها سؤالی است که بسیاری از دانشجویان یا فارغ‌التحصیلان مقطع کارشناسی ارشد از خود می‌پرسند. گاهی هم اطرافیان از آن‌ها می‌پرسند!

بعد از جهشی که آمار داوطلبان آزمون دکتری ۱۳۹۶ به واسطه ادغام آزمون دکتری سراسری و آزاد داشت، تعداد داوطلبان شرکت‌کننده آزمون دکتری در سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ باز هم روندی نزولی به خود گرفت. در سال ۱۴۰۱ با توجه به مهلت مجدد ثبت نام دکتری، تعداد شرکت کنندگان افزایش یافت اما آمار داوطلبان دکتری ۱۴۰۲ حکایت از کاهش اقبال دانشجویان و فارغ‌التحصیلان کارشناسی ارشد به مدرک دکتری دارد.

بخشی از این کاهش را شاید بتوان به کاهش جمعیتی که در سن تحصیل در این مقطع هستند نسبت داد، اما دلایل مهم دیگری نیز وجود دارد، دلایلی که شاید منجر به تصویری غلط درخصوص دریافت مدرک دکتری و ناامیدی از بالاترین درجه تحصیل در کشور شده باشد.

چرا دکتری بخوانیم؟ مهم‌ترین دلایل دکتری خواندن چیست؟

در ادامه دلایلی که باعث می‌شود همچنان ارزش دکتری خواندن بالا باشد را با شما در میان خواهیم گذاشت.

۱- هنوز هم با مدرک دکتری می‌توان شغل مناسبی پیدا کرد.

اگر انتظار شما این است که با داشتن مدرک دکتری همه درهای جهان به سوی شما گشوده شود، سخت در اشتباهید. امروز صرف داشتن یک مدرک دانشگاهی حتی از بهترین دانشگاه نمی‌تواند تضمین‌کننده شرایط شغلی باشد. آن‌چه که شرایط شغلی خوبی به ارمغان می‌آورد، در کنار داشتن مدرک دانشگاهی، سطح دانش و مهارت‌های شماست.

البته داشتن مدرک دانشگاهی آن هم دکتری، آن هم از یک دانشگاه خوب، اثر مثبتی می‌تواند داشته باشد. تصور کنید برای یک جایگاه شغلی دو داوطلب با شرایط برابر یکی دارای مدرک کارشناسی ارشد و یکی دارای مدرک دکتری وجود دارد. به نظر شما انتخاب مناسب کدام است؟

اما این همه ماجرا نیست. شما باید نشان دهید که این همه سال تلاش و تحصیل در دانشگاه از شما آدم توانمندی ساخته است. اگر این گونه است، به شما تبریک می‌گوییم و می‌توانید منتظر آینده شغلی خوبی برای خود باشید. 

این نکته را نیز مدنظر داشته باشید که کشور ما نیز برای این که بتواند روند رو به رشد علم در دنیا و استفاده از متخصصین عقب نماند و به حل مسائل خود بپردازد، هر روز تمایل بیشتری به جذب متخصصین دارد و این نوید خوبی برای داوطلبان مقطع دکتری است.

موضوع دیگر توانمندی کارآفرینی است. بسیاری فارغ‌التحصیلان خوب دکتری به تنهایی و یا همراه با دیگر فارغ‌التحصیلان می‌توانند کارآفرینی کرده و شغل خود را داشته باشند. تسهیلاتی که برای شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور وجود دارد نیز هموارکننده این مسیر ممکن است باشد.

۲- معلمی در دانشگاه‌ها در دست فارغ‌التحصیلان دکتری است.

چند سالی است که فارغ‌التحصیلان مقطع کارشناسی ارشد شانس چندانی برای هیأت علمی شدن ندارند. دانشگاه آزاد که در هیچ فراخوانی فارغ‌التحصیلان این مقطع را جذب نمی‌کند و در دانشگاه سراسری نیز جذب با مدرک کارشناسی ارشد هر سال محدود و محدودتر می‌شود. بنابراین برای جذب به عنوان هیأت علمی باید مدرک دکتری داشته باشید.

ضمن این که فراموش نکنید اگر چه ظرفیت جذب هیأت علمی محدود است، اما همچنان ظرفیت جذب امیدوارکننده و قابل توجه است. در بهمن 97 وزیر علوم اعلام کرد که این وزارتخانه ظرفیت جذب 3000 عضو هیأت علمی را دارد.

۳- پیشبرد مرزهای دانش از وظایف و البته خوش‌اقبالی‌های فارغ‌التحصیلان دکتری است.

همه ما می‌دانیم که هر قدر هم در خوشبختی غرق باشیم، رضایت ما از زندگی و حس خوشبختی وقتی محقق می‌شود که اطرافیان و بلکه همنوعان ما نیز در آسایش باشند. در حقیقت آسایش جمعی در آسایش فردی ما بی‌اثر نیست.

برای حل مشکلات و مسائل کشور چاره‌ای جز بهره‌گیری از دانش روز نیست و این دانش در دست فارغ‌التحصیلان دکتری است. فارغ‌التحصیلانی که می‌توانند هر یک به اندازه خود در پیشبرد مرزهای دانش و حل مسائل کشور اثرگذار باشند.

۴- جایگاه اجتماعی یک فارغ‌التحصیل دکتری هنوز اهمیت خودش را دارد.

تصور کنید در یک جمع دوستانه، فامیلی و یا حتی یک جمع کاملاً کاری هستید. وقتی در مورد یک مسأله یک نظر کاملاً درست و تخصصی می‌دهید، اگر مدرک دکتری در دستان شما باشد، پذیرش بیشتری از صحبت شما صورت نمی‌گیرد؟ آیا نظر شما به عنوان یک فرد متخصص ارج نهاده نمی‌شود؟

۵- خدمت سربازی جزئی از زندگی همه پسرهاست.

خدمت مقدس سربازی یکی از مراحلی است که همه آقایان باید از آن عبور کنند. خوشبختانه در کشور ما با درک صحیح از اهمیت تحصیل، شرایط مناسبی برای گذراندن خدمت سربازی در نظر گرفته شده است. امکان گذراندن طرح‌های پژوهشی در قالب طرح‌های کاهش خدمت، گذراندن خدمت در سازمان‌های و نهادهای مربوطه (که خود می‌تواند زمینه‌ساز استخدام در آن نهاد باشد)، تسهیلات بنیاد ملی نخبگان برای گذراندن طرح‌های پژوهشی به جای دوره خدمت و موارد مشابه از جمله تسهیلاتی است که برای مشمولین دارای مدرک دکتری در نظر گرفته شده است.

مزایای مدرک دکترا

در دنیای امروز، مدرک دکتری به عنوان یکی از بالاترین مقاطع تحصیلی شناخته می‌شود و بسیاری از افراد به دنبال ادامه تحصیلات خود در این مقطع هستند. برای ادامه تحصیل در دکتری، دلایل متعددی وجود دارد، به طور کلی می‌توان گفت که دکتری از بین مقاطع تحصیلی، به شما مهارت‌ها و تخصص‌های خاصی را برای پیشرفت در شغل و شکوفایی حرفه‌ای شما، ارائه می‌دهد.

در ادامه، برخی مزایای مدرک دکتری را بررسی می‌کنیم:

۱- تخصصی شدن در زمینه تحصیلی خود: با ادامه تحصیل در دکتری، شما به صورت تخصصی در زمینه تحصیلی خود عمیقاً آموخته و با مباحث پیشرفته‌تری مواجه می‌شوید. دکتری فرصتی برای شما فراهم می‌کند تا به شیوه جدی‌تری و از نگاه علمی‌تری به حوزه تخصصی خود نگاه کنید. با دستیابی به دانش بیشتر در حوزه خود، می‌توانید به راحتی در بحث‌های علمی و مفاهیم پیچیده‌تری شرکت کنید.

۲- شناخت عمیق‌تر از مسائل و مشکلات اجتماعی و فرهنگی: برخلاف سطح بالای تحصیلات دیگر، دکتری به شما اجازه می‌دهد که مسائل پیچیده‌تر و عمیق‌تر در زمینه‌های مختلف را بررسی کنید و برای آن‌ها راه‌حل‌هایی ارائه دهید.

۳- افزایش ارزش و درآمد: فارغ‌التحصیلان دکتری برای شرکت در رقابت با دیگران در بازار کار، با مزیت بیشتری مواجه هستند و احتمال بیشتری برای افزایش درآمد و توسعه شغلی دارند.

۴- فرصت‌های شغلی متعدد: با داشتن مدرک دکتری، فرصت‌های شغلی گسترده‌تری برای شما فراهم می‌شود، از جمله موقعیت در حال حاضر، داشتن مدرک دکتری در بسیاری از رشته‌های علمی و تحقیقاتی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

۵- فرصت برای تدریس: یکی از فواید دیگر دکتری این است که ممکن است به شما فرصت تدریس در دانشگاه یا مراکز آموزشی دیگر فراهم شود.

با مدرک دکتری چه کارهایی میتوان انجام داد؟

سن مناسب برای خواندن دکتری چند سال است؟

سن مناسب برای شروع دوره دکتری بستگی به علاقه و توانایی فرد و همچنین نوع دکتری مورد نظر دارد. برای شروع دوره دکتری تخصصی در بسیاری از رشته‌های علمی، شما باید دارای مدرک کارشناسی ارشد یا معادل آن باشید. در بسیاری از موارد، شروع دکتری در حدود ۲۵ تا ۳۵ سال به عنوان یک سن مناسب تلقی می‌شود، اما این موضوع قانونی کلی نیست و ممکن است شما در سنین پایین‌تر یا بالاتر از این موفق به شروع به تحصیل در دوره دکتری شوید.

در نهایت، تصمیم گیری درباره شروع دوره دکتری باید بر اساس شرایط و وضعیت شما و هدف شما برای تحصیل در دوره دکتری و توانایی های شما در این زمینه انجام شود.