آزمون دکتری ۱۴۰۳ سیزدهمین آزمون نیمه‌متمرکز دکتری است که در کشور برگزار می‌شود. در مطلب حاضر می‌خواهیم از صفر تا صد این آزمون را برای شما تشریح کنیم. پس اگر داوطلب این آزمون هستید و می‌خواهید دورنمای کاملی از آن داشته باشید ما را تا انتهای این مقاله همراهی کنید.

از حدود ده سال پیش که پذیرش دکتری از طریق آزمون دکتری صورت پذیرفت، این آزمون تغییرات فراوانی را تجربه کرده است و حالا هم نوبت به آزمون ۱۴۰۳ رسیده تا ورودی‌های جدید مقطع دکتری از آن طریق جذب دانشگاه ها شوند. اما روند برگزاری و قبولی در آزمون دکتری چگونه است و چطور می‌شود از هفت خوان کنکور دکتری گذشت؟ این همان سوالی است که مطلب حاضر به دنبال پاسخ دادن به آن است و ما می‌خواهیم این فرآیند را به ساده‌ترین زبان ممکن تشریح کنیم. پس بیاید از ثبت نام کنکور شروع کنیم و جلو برویم!

ثبت نام کنکور دکتری ۱۴۰۳

ثبت نام کنکور دکتری امسال در آبان‌ماه و از طریق سایت سازمان سنجش آموزش کشور انجام می‌شود.

برای ثبت نام در این آزمون نیاز به ارائه مدرک خاصی ندارید و تنها با داشتن یک قطعه عکس و پرداخت هزینه ثبت‌نام، قادر خواهید بود در کنکور دکتری نام‌نویسی کنید.

برای شروع ثبت نام ابتدا می‌بایست کارت اعتباری مربوطه را خریداری کنید. خرید این کارت در واقع به منزله پرداخت هزینه ثبت نام است و این یعنی شما پیش از شروع ثبت نام باید هزینه ثبت نام را پرداخت کرده باشید.

پس از خرید کارت و ورود به سامانه ثبت نام، لازم است اطلاعات شخصی و شناسنامه‌ای خود را در کنار مشخصات مدارک و دوره‌های تحصیلی قبلی وارد کنید. همچنین در طی فرآیند ثبت نام لازم است رشته امتحانی خود را هم برگزینید.

شرکت در برخی رشته‌های کنکور دکتری محدودیت خاصی ندارد و شما با هر مدرک کارشناسی ارشد که داشته باشید می‌توانید در کنکور این رشته ها ثبت نام کنید، اما ثبت نام در آزمون برخی رشته‌ها نیز نیازمند داشتن برخی مدارک فوق لیسانس مشخص است که فهرست این رشته‌ها در دفترچه شماره یک یا همان دفترچه ثبت نام آزمون دکتری آمده است.

در طی فرآیند ثبت نام به برخی کدها احتیاج دارید که دریافت آنها هم به سادگی امکان پذیر است و تنها کافی است بر روی علامت کنار باکس مربوطه کلیک کنید و رشته یا شهر مورد نظر خود را جستجو کنید تا کد مربوطه به طور خودکار انتخاب و در باکس قرار گیرد.

در پایان ثبت نام همه اطلاعاتی که وارد کرده‌اید به صورت یک صفحه به شما نشان داده می‌شود و لازم است قبل از ثبت نهایی این اطلاعات را بررسی و تایید نمایید. پس از تایید نهایی کد رهگیری به شما داده خواهد شد که نشانه پایان ثبت نام شما و قطعیت آن است.

مطالعه برای کنکور دکتری ۱۴۰۳

هر چند این بخش را بعد از بخش ثبت نام آورده ایم اما واقعیت این است که برای بسیاری از داوطلبان مطالعه برای کنکور قبل از ثبت نام شروع می‌شود.

آزمون دکتری در دو بخش دفترچه عمومی و دفترچه تخصصی برگزار می‌شود و در نتیجه درس خواندن برای این کنکور هم به دو بخش عمومی و تخصصی تقسیم می‌شود.

دفترچه عمومی شامل دو درس زبان دکتری و استعداد تحصیلی است و این موضوع برای کلیه رشته‌های کنکور دکتری یکسان است. تنها تفاوتی که وجود دارد این است که سوالات استعداد تحصیلی گروه‌های مختلف آزمون با هم متفاوت هستند و تا حدی به مباحث آن گروه آموزشی ارتباط دارند.

دفترچه تخصصی هر رشته هم که با رشته دیگر متمایز است و به همان رشته خاص تعلق دارد.

حال که با عناوین کلی سوالات آزمون دکتری آشنا شدید باید به این سوال بپردازیم که چگونه خود را برای آزمون کتبی آماده کنیم. ما بحث مطالعه برای کنکور دکتری ۱۴۰۳ را به بخش‌های زیر تقسیم می‌کنیم:

شناسایی منابع کنکور دکتری

اولین گام در مطالعه برای کنکور دکتری ۱۴۰۳ این است که منابع مطالعاتی را شناسایی کنیم. برای این کار روش‌های مختلفی وجود دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم:

• شناسایی منابع دروس عمومی: معمولا داوطلبان مشکلی با منابع دروس عمومی ندارند، چرا که از یک سو درس زبان سالهاست همراه داوطلبان بوده و از این رو افراد زیادی با منابع شاخص آن آشنایی دارند و از سوی دیگر منابع مناسب زیادی برای این درسها ارائه شده است که خواندن هر یک از آنها می‌تواند داوطلبان را به آمادگی لازم در این دروس برساند.

در صورتی که به دنبال منابع رایگان این دروس باشید هم می‌توانید آنها را به سادگی و از طریق سایت پی اچ دی تست دانلود نمایید.

• بررسی سوالات سال های گذشته: سوال های آزمون دکتری در سال های گذشته یکی از منابعی است که می‌تواند در شناخت منابع اصلی به شما کمک کند.

• رتبه‌های برتر کنکور دکتری: خواندن مصاحبه با رتبه های برتر رشته شما باعث می‌شود هم بتوانید از برنامه مطالعاتی آنها الگو بگیرید و هم بتوانید منابع مطالعاتی آنها را شناسایی کنید.

• دانشجویان دکتری: افرادی که سالهای گذشته در کنکور دکتری شرکت کرده‌اند و اکنون دانشجوی دکتری هستند هم می‌توانند تا حدی راهنمای شما در مسیر شناخت منابع دکتری باشند.

• جزوات و کتاب های موسسات کنکور: اگر نمی‌خواهید وقت زیادی را به مطالعه برای کنکور اختصاص دهید خواندن کتابهای موسسات کنکور هم می‌تواند سطح مناسبی از آمادگی را برای شما ایجاد کند.

مطالعات تفصیلی برای کنکور

بعد از شناسایی منابع نوبت می‌رسد به مطالعه برای کنکور. در صورتی که در فاصله مناسبی تا کنکور ۱۴۰۳ شروع به مطالعه کنید اولین گام مطالعه شما باید تفصیلی باشد.

مطالعه تفصیلی یعنی خواندن همه منابع مهم و اساسی برای کنکور و خلاصه سازی برای مطالعات بعدی. خلاصه‌سازی انواع مختلفی دارد و برای رشته‌های مختلف هم متفاوت است. مثلا ممکن است خلاصه کردن به صورت خط کشیدن زیر نکته‌های مهم باشد و یا فهرست کردن فرمول‌های مهم و کاربردی. ساختن درخت موضوعات و دسته بندی مباحث هم از جمله مهمترین روشهای خلاصه سازی است.

اگر از آن دسته داوطلبانی باشید که مثلا از یکسال قبل مطالعه خود را شروع می‌کنند لازم است زمان مطالعات تفصیلی خود را هم طولانی تر کنید و با مطالعه مجدد منابع خلاصه های خود را هم مرور و بهینه سازی کنید.

مطالعات دوره‌ای کنکور

در فاصله یکی دو ماه مانده به کنکور باید مطالعات منابع اصلی را کم کم کنار گذاشت و منابع تستی و خلاصه های خود را مطالعه کرد.

برخی داوطلبان در طی این دوران خلاصه های خود را باز هم خلاصه‌تر و محتواهایی کاملا چکیده فراهم می‌کنند.

تست‌زنی و مرور نهایی

مرحله نهایی برای کسب آمادگی برای آزمون کتبی مرور تست‌های سالهای گذشته و ارتقا مهارت های تست زدن است. برای این کار در ماه آخر تست های سالهای گذشته را به دقت مطالعه کرده و پاسخ های آن را هم می‌یابند.

در دو سه هفته مانده به کنکور هم تست زدن با گرفتن تایم و تلاش برای اتمام سوالات در زمان مشخص هم می‌تواند به بازدهی بیشتر شما در جلسه آزمون کمک کند. البته شرکت در آزمون های آزمایشی هم می‌تواند در این زمینه موثر باشد که در بخش دیگری به آن هم خواهیم پرداخت.

نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که به هیچ وقت در هفته آخر تست ها را به صورت زمانبندی و یا به صورت محاسبه درصدها کار نکنید. در هفته آخر آرامش شما بسیار مهم است و از این رو لازم است تنها صورت تست ها را ببینید و بدون این که تلاش کنید خودتان آنها را جواب دهید پاسخ سوالات را هم مشاهده کنید.

برخی داوطلبان کنکور دکتری اعتقاد زیادی به مطالعه برای دروس عمومی ندارند و وقت زیادی به این بخش اختصاص نمی‌دهند. توصیه ما به این دسته از داوطلبان این است که حتما در ماه آخر سوالات استعداد تحصیلی و بخش درک مطلب زبان عمومی کنکورهای گذشته را مرور کنند تا با سبک این سوالات آشنا باشند. همین آشنایی نقش زیادی در عملکرد شما در جلسه کنکور خواهد داشت.

شرکت در آزمون دکتری ۱۴۰۳

گام بعدی آزمون دکتری ۱۴۰۳ شرکت در آزمون کتبی است. مرحله‌ای مهم و سرنوشت‌ساز که زمینه‌ساز موفقیت نهایی در آزمون دکتری است.

همانطور که قبلا گفته شد در کنکور دکتری چیزی به نام رشته شناور و شرکت همزمان در دو رشته وجود ندارد و در نتیجه هر داوطلب تنها در یک جلسه آزمون شرکت خواهد کرد. نکته دیگری که در کنکور دکتری وجود دارد این است که آزمون همه رشته‌های امتحانی همزمان برگزار می‌شود و در نتیجه زمانبندی خاصی برای کنکور رشته‌های مختلف وجود ندارد.

دفترچه سوالات کنکور دکتری

در جلسه آزمون دو دفترچه به داوطلب داده می‌شود؛ یکی دفترچه سوالات عمومی و دیگری دفترچه سوالات تخصصی.

دفترچه سوالات عمومی شامل دو عنوان زبان عمومی و استعداد تحصیلی است. سوالات زبان عمومی برای تمامی داوطلبان آزمون دکتری یکسان است اما سوالات استعداد تحصیلی در گروه‌های مختلف آموزشی متفاوت است و متون آن تا حدی به مفاهیم آن گروه آزمایشی مرتبط است.

دفترچه سوالات تخصصی هر رشته هم منحصر به همان رشته است. عناوین دروس امتحانی آزمون دکتری هر یک از رشته‌ها از طریق اطلاعیه سازمان سنجش اعلام شده است و در دفترچه ثبت نام (دفترچه شماره یک) هم ذکر شده است اما تعداد سوالات هر یک از دروس در اطلاعیه‌ای که در زمان صدور کارت منتشر می‌شود اعلام خواهد شد. البته به طور معمول تعداد سوالات تخصصی هم در سالهای اخیر ثابت بوده است و می‌توانید با دانلود سوالات آزمون دکتری و یا مشاهده اطلاعیه سال های قبل از این موضوع نیز آگاهی یابید.

نکته کلیدی کنکور دکتری این است که برخلاف کنکور کارشناسی ارشد، ضریب دروس مختلف تخصصی متفاوت نیست و نمره داوطلب بر اساس مجموع پاسخ‌های او به تمام سوالات تخصصی داده می‌شود و اهمیتی ندارد که داوطلب به کدام درس تخصصی پاسخ داده است.

زمان پاسخگویی

مدت زمان پاسخگویی به دفترچه سوالات عمومی برای تمامی رشته ها یکسان و … دقیقه است. اما با توجه به تفاوت تعداد سوالات تخصصی در رشته‌های مختلف مدت زمان پاسخگویی رشته‌های مختلف تاحدی متفاوت است و ممکن است … یا … دقیقه باشد. در نتیجه مدت زمان کل پاسخگویی به سوالات کنکور دکتری … یا … خواهد بود.

اعلام نتایج اولیه کنکور دکتری

بعد از شرکت در آزمون اولین رویدادی که در انتظار شما خواهد بود اعلام نتایج کنکور دکتری است. در کنکور دکتری تقریبا سه بار نتایج اعلام می‌شود. نتایج اولیه کنکور شامل درصد پاسخگویی شما به سوالات آزمون و رتبه شما در بین دیگر شرکت‌کنندگان همان رشته امتحانی است. یعنی در نتایج اولیه مشخص می‌شود که شما از نظر نمره آزمون کتبی چه رتبه‌ای را در بین کسانی که در همان رشته شرکت کرده‌اند کسب کرده‌اید. نتیجه دومی که به دست داوطلبان می‌رسد اعلام دانشگاه‌هایی است که دعوت به مصاحبه شده اند و نتیجه سوم هم نتایج نهایی خواهد بود.

در کارنامه نتایج اولیه علاوه بر اطلاعات شناسنامه‌ای و تحصیلی، نمره شما در درس‌های زبان، استعداد تحصیلی و دروس تخصصی ارائه می‌شود. همانطور که گفته شد در آزمون دکتری نمره دروس تخصصی به صورت درس به درس ارائه نمی‌شود بلکه تمام دفترچه تخصصی تحت یک عنوان نمره تخصصی ارزیابی می‌شود.

نمره بخش تخصصی با ضریب 4 و هر یک از دروس عمومی با ضریب 1 در کارنامه شما محاسبه می‌شود. یعنی حدود 66 درصد نمره شما به دروس تخصصی و حدود 33 درصد به دروس عمومی وابسته است.

نکته مهمی که در مورد اعلام نمرات آزمون دکتری وجود دارد این است که این نمرات به صورت تراز شده اعلام می‌شوند؛ یعنی میزان ارزش نمره شما بستگی به سطح عمومی داوطلبان دیگر دارد. هر چه نمره شما از میانگین نمرات دیگر داوطلبان شرکت‌کننده در رشته شما بیشتر باشد، نمره بهتری به دست خواهید آورد.

انتخاب رشته آزمون دکتری

چند روز بعد از انتشار نتایج اولیه آزمون دکتری ۱۴۰۳ نوبت به انتخاب رشته آزمون دکتری خواهد رسید. در این گام شما باید دانشگاه‌هایی را که علاقه‌مند به تحصیل دوره دکتری در آنجا هستید را انتخاب کنید و به ترتیب اولویت در فهرست انتخاب رشته وارد کنید.

در بسیاری از رشته‌ها، گرایش‌های مختلفی برای انتخاب داوطلبان وجود دارد و از این رو شما می‌توانید هم دانشگاه و هم گرایش مدنظر خود را اولویت بندی کنید.

دفترچه انتخاب رشته کنکور دکتری ۱۴۰۳

پیش از شروع رسمی انتخاب رشته دکتری، دفترچه شماره دو آزمون دکتری که با نام دفترچه انتخاب رشته دکتری هم شناخته می‌شود منتشر خواهد شد.

در این دفترچه فهرست همه انتخاب‌های پیش روی داوطلبان هر یک از کدرشته‌های امتحانی کنکور دکتری درج شده است. شما باید مطالب این دفترچه را کاملا با دقت مطالعه کنید تا از همه انتخاب‌های خود مطلع شوید؛ ضمن آن که برخی از کدرشته‌های انتخابی شرایط خاصی دارند که اطلاع از آنها هم برای یک انتخاب درست لازم و ضروری است. به هر یک از انتخاب‌های پیش روی داوطلبان یک رشته‌محل گفته می‌شود؛ چرا که هم نشانگر محل تحصیل آینده شما است و هم رشته و گرایش انتخابی شما را تعیین خواهد کرد.

انتشار اصلاحات دفترچه انتخاب رشته دکتری ۱۴۰۳

با انتشار عمومی دفترچه انتخاب رشته دکتری معمولا ایراداتی در آن دیده می‌شود که نیاز به اصلاح دارد؛ مثلا ممکن است یک رشته‌محل کلا حذف شده باشد و یا ظرفیت آن تغییر کند، حتی احتمال تغییر شرایط تحصیلی دیگر نظیر داشتن و نداشتن خوابگاه هم وجود دارد.

از سوی دیگر ممکن است برخی رشته‌محل‌ها به تازگی مجوز خود را دریافت کرده باشند و بخواهند هر چه سریعتر وارد دفترچه انتخاب رشته دکتری ۱۴۰۳ شوند.

از این رو چند روز پس از انتشار دفترچه انتخاب رشته، اصلاحات این دفترچه هم منتشر می‌شود. این اصلاحات شامل رشته‌محل‌های جدید، اصلاحی و حذفی است. شدیدا توصیه می‌کنیم اصلاحات دفترچه را هم به دقت بخوانید؛ چرا که ممکن است دانشگاه جدیدی به انتخاب‌های شما اضافه شده باشد و شما از این اتفاق بی‌خبر باشید.

توجه کنید که اصلاحات دفترچه گاهی سه یا چهار بار هم منتشر می‌شود. انتشار اصلاحات معمولا همزمان با تمدید مهلت انتخاب رشته کنکور دکتری است تا کسانی که این اصلاحات روی انتخاب رشته آنها موثر است بتوانند فرم خود را ویرایش نمایند.

انتخاب رشته دکتری سراسری در سایت سازمان سنجش

بعد از آن که دفترچه انتخاب رشته را به دقت مطالعه و رشته‌محل‌های مورد نظر خود را انتخاب کردید، باید آنها را در سایت سازمان سنجش ثبت کنید تا به عنوان انتخاب رشته نهایی شما در نظر گرفته شود.

برای این کار کافی است سایت سازمان سنجش آموزش کشور را باز کنید و با ورود اطلاعات داوطلبی یا شناسنامه‌ای خود وارد حساب خود شوید و در بخش مربوطه کدرشته‌محل‌های خود را وارد کنید.

انتخاب رشته در سایت سنجش اصولا کار ساده‌ای است و نرم‌افزار سایت نیز تا حدی هوشمند بوده و به شما کمک خواهد کرد. به طور مثال رنگ انتخاب‌های روزانه، شبانه، پیام نور و …. متفاوت است و همین باعث می‌شود از اشتباه شما کاسته شود و اگر در بین انتخاب های روزانه خود ناگاه با رنگ دیگری مواجه شدید بدانید که احتمال اشتباه وجود داشته است و انتخاب مورد نظر را چک کنید.

پس از انتخاب رشته‌محل‌های موردنظرتان و اتمام مراحل در سایت سنجش، به شما یک کد پیگیری داده می‌شود که به معنای ثبت نهایی انتخاب رشته شما است.

همانطور که گفتیم امکان ویرایش انتخاب رشته هم وجود دارد و در صورتی که تصمیم شما عوض شد و یا گزینه جدیدی در زمان انتشار اصلاحات دفترچه انتخاب رشته فراهم شد می‌توانید در مهلت اعلام‌شده به سایت سنجش و بخش انتخاب رشته وارد شوید و فرم انتخاب رشته خود را ویرایش کنید.

انتخاب رشته دکتری دانشگاه آزاد اسلامی

همانطور که گفتیم کنکور دکتری دانشگاه‌های سراسری و آزاد یکپارچه است و شما تنها در یک آزمون کتبی شرکت خواهید کرد و نمره آن هم برای پذیرش در دانشگاه‌های وزارت علوم لحاظ می‌شود و هم برای قبولی در دانشگاه آزاد اسلامی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مرحله انتخاب رشته اولین مرحله‌ای است که فرآیند پذیرش دوره دکتری دانشگاه آزاد جدا می‌شود. برای انتخاب رشته دکتری دانشگاه آزاد باید به سایت معرفی شده از سوی این دانشگاه معرفی کنید و انتخاب رشته آزاد ارتباطی با سایت سازمان سنجش آموزش کشور ندارد. 

اعلام نتایج انتخاب رشته کنکور دکتری ۱۴۰۳

چند هفته ای بعد از انتخاب رشته آزمون دکتری، نتایج اعلام خواهد شد. در کارنامه مربوط به انتخاب رشته کنکور دکتری تراز حداقل هر یک از رشته‌محل‌های انتخابی و وضعیت شما در آن رشته‌محل مشخص شده است. با دیدن کارنامه خواهید دانست که در رشته‌محل مورد نظر دعوت به مصاحبه شده‌اید یا خیر؟

نتایج انتخاب رشته برخلاف نتایج نهایی محدودیتی در پذیرش در هر کدرشته ندارد؛ یعنی شما ممکن است حتی در تمام انتخاب‌های خود به مصاحبه دعوت شده باشید و نیازی نیست تا بین آنها انتخاب کنید.

شرکت در مصاحبه‌های کنکور دکتری

پس از اعلام نتایج انتخاب رشته و در صورتی که در برخی کدرشته‌ها قبول شده باشید شما به مرحله مصاحبه دکتری وارد می‌شوید؛ یعنی مرحله آزمون کتبی را گذرانیده‌اید و به مرحله بعدی کنکور دکتری رسیده‌اید. در ادامه جزییات مرحله مصاحبه و کارهایی که باید انجام دهید را تشریح خواهیم کرد.

ثبت نام برای شرکت در مصاحبه دانشگاه

همانطور که گفتیم در نتایج انتخاب رشته، فهرست رشته‌محل‌هایی که به مصاحبه آنها دعوت شده‌اید درج شده است. توجه داشته باشید که از این جای کار به بعد، وارد فرآیند غیرمتمرکز کنکور دکتری می‌شوید. به زبان ساده از این مرحله به بعد، فرآیند ارزیابی هر دانشگاه به صورت مستقل از دانشگاه‌های دیگر انجام می‌شود و شما با خود دانشگاه طرف هستید و نه سازمان سنجش! پس در اولین گام به سایت دانشگاهی که به مصاحبه آن دعوت شده‌اید سر بزنید.

بیشتر دانشگاه‌ها در همان نخستین روزهای بعد از اعلام نتایج انتخاب رشته، اطلاعیه نحوه برگزاری مصاحبه خود را منتشر می‌کنند، اما برخی نیز با تاخیر این کار را انجام می‌دهند. از این رو باید تا زمانی که اطلاعیه همه دانشگاه‌های مدنظر خود را ندیده‌اید پیگیر وب سایت آنها باشید. البته بعد از انتشار اطلاعیه هم باید هر چند وقت یکبار به سایت دانشگاه سر بزنید تا در صورتی که خبر جدیدی منتشر نشده بود بی خبر نمانید. برخی سایت‌ها مانند سایت پی‌اچ‌دی تست هم وجود دارند که بسیاری از اخبار در این زمینه را منتشر می‌کنند. با عضویت در کانال و صفحات اینستا و یا سر زدن به سایت‌های اینچنینی هم می‌توانید در جریان آخرین اخبار مرحله مصاحبه دکتری باشید.

در اطلاعیه منتشرشده از سوی دانشگاه‌ها چند نکته مهم وجود دارد که می‌بایست به آنها توجه کنید:

• زمانبندی برگزاری مصاحبه: مهمترین اطلاعاتی که در سایت دانشگاه محل مصاحبه قرار می‌گیرد زمانبندی برگزاری مصاحبه است. حتما به این زمانبندی دقت کنید و هر چند وقت یکبار آن را چک کنید تا هم مطمئن شوید درست دیده‌اید و هم در صورت تغییر مطلع شوید. زمانبندی برگزاری مصاحبه‌ها بسیار متنوع است و در سالهای گذشته احتمال برگزاری از ابتدای خرداد تا پایان مرداد وجود داشته است.

• مدارک مورد نیاز: معمولا در اطلاعیه هر دانشگاه مدارک ضروری برای شرکت در مصاحبه هم ذکر می‌شود. مهمترین مدارک را در بخش مربوط به خود معرفی خواهیم کرد.

• روند برگزاری مصاحبه: هر دانشگاهی ممکن است روند برگزاری مصاحبه مختص به خود را داشته باشد. البته در بیشتر دانشگاه‌ها روند برگزاری مصاحبه به این صورت است که با مراجعه به سایت دانشگاه هزینه مصاحبه پرداخت می‌شود و سپس در روز مصاحبه با همراه داشتن مدارک لازم به دانشگاه مراجعه می‌کنید.

اما برخی دانشگاه‌ها شرایط خاص خود را دارند و به طور مثال از داوطلبان می‌خواهند همه مدارک خود را ارسال کنند و پس از گزینش اولیه، تنها برخی از آنها را به مصاحبه حضوری دعوت می‌کنند. پس اطلاعیه دانشگاه را به دقت بخوانید و فرآیند برگزاری مصاحبه آن را بررسی کنید.

• نحوه ثبت نام برای مصاحبه: نکته بسیار مهم دیگری که در اطلاعیه مصاحبه دکتری دانشگاه‌های مختلف وجود دارد نحوه ثبت‌نام برای شرکت در مصاحبه آن دانشگاه است که باید با دقت مطالعه شود.

البته در سال های اخیرثبت نام بسیاری از دانشگاه‌ها از طریق مراجعه به سایت آنها است. با مراجعه به سایت دانشگاه مدارک مورد نیاز برای مصاحبه را در قسمت مربوطه آپلود می‌کنید و هزینه مصاحبه را هم به صورت آنلاین پرداخت می‌کنید تا ثبت نام شما نهایی شود. ولی باز هم ممکن است ثبت نام یک دانشگاه خاص به صورت دیگری باشد و مثلا از طریق ارسال پستی مدارک صورت پذیرد.

مصاحبه دکتری دانشگاه آزاد اسلامی

فرآیند مصاحبه دکتری دانشگاه آزاد اسلامی ارتباطی با دانشگاه‌های وزارت علوم ندارد و به طور مستقل برگزار می‌شود. گاهی فرآیند مصاحبه دانشگاه آزاد به صورت متمرکز برگزار می‌شود. به این معنا که داوطلب تنها در یک مصاحبه شرکت می‌کند اما نمره مصاحبه آن برای تمام کدرشته‌های انتخابی دانشگاه آزاد اسلامی به کار برده می‌شود.

تهیه مدارک مورد نیاز برای شرکت در مصاحبه دکتری

همانطور که گفتیم یکی از کارهایی که باید در مرحله مصاحبه انجام دهید تهیه مدارک مورد نیاز دانشگاه است. برخی از این مدارک رایج‌تر هستند و از سوی بسیاری از دانشگاه‌ها درخواست می‌شوند. در ادامه این مدارک را تشریح‌کرده‌ایم.

• مدرک کارشناسی

• مدرک کارشناسی ارشد: اگر فارغ التحصیل شده‌اید و مدرک خود را گرفته‌اید، مدرک کارشناسی ارشد شما یکی از مدارکی است که باید برای مرحله مصاحبه داشته باشید. البته اگر هنوز فارغ‌التحصیل نشده‌اید یا هنوز مدرک خود را دریافت نکرده‌اید نگران نباشید. راههای جایگزینی برای این کار وجود دارد که در اطلاعیه‌های ثبت نام ذکر شده‌اند.

• ریز نمرات کارشناسی

• ریز نمرات کارشناسی ارشد

• توصیه‌نامه اساتید: برخی دانشگاه‌ها از شما می‌خواهند که از اساتید دوره کارشناسی یا ارشد خود معرفی‌نامه بیاورید. توصیه‌نامه نامه‌ای است که از سوی یکی از اساتید شما نوشته می‌شود و تایید می‌کند که شما صلاحیت تحصیل در دوره دکتری را دارید.

معمولا بهتر است یکی از توصیه‌نامه‌های شما از سوی استاد راهنمای پایان‌نامه کارشناسی یا ارشد شما باشد. برای نگارش متن توصیه‌نامه می‌توانید عبارت متن توصیه نامه پی اچ دی تست را سرچ کنید تا از بین متن‌های متنوعی که می‌بینید یکی را انتخاب و یا از ترکیب آنها متن جدیدی را ایجاد کنید.

• مدرک زبان: یکی از موارد امتیازآور در مصاحبه دکتری داشتن مدرک زبان است. در صورتی که در یکی از آزمون‌های داخلی یا خارجی تعیین سطح زبان (تافل، آیلتس، تولیم، ام اس آر تی و …) شرکت و نمره قبولی کسب کرده‌اید حتما مدرک خود را آماده داشته باشید.

• پایان‌نامه: پایان‌نامه‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد شما نشاندهنده توانایی‌های پژوهشی شما است و از این رو به عنوان یک مدرک مهم در مصاحبه‌های دکتری هستند. البته در صورتی که رشته شما به صورتی است که پایان‌نامه کارشناسی نداشته‌اید و یا هنوز پایان نامه کارشناسی ارشد خود را انجام نداده‌اید نگران نباشید، راههای دیگری هم برای اثبات توانمندی‌های شما وجود دارد.

• مقالات: مقالات علمی شما از دیگر چیزهایی است که باید در مرحله مصاحبه ارائه کنید. مقالات علمی پژوهشی، علمی ترویجی و یا کنفرانسی می‌تواند از یک سو برای شما امتیاز آور باشد و از سوی دیگر بر نگرش اساتید مصاحبه‌کننده تاثیر مثبت بگذارد.

شرکت در جلسه مصاحبه دکتری

پس از ثبت نام در مصاحبه دانشگاه و تهیه و ارسال مدارک، باید آماده شرکت در جلسه مصاحبه دکتری شد. جلسه مصاحبه تاثیر بسیار زیادی در پذیرش یا عدم پذیرش شما در هر رشته‌محل دارد. داوطلبان بسیاری هستند که با وجود نداشتن رزومه خوب و تنها به دلیل عملکرد درخشان در جلسه مصاحبه، نمره خوبی از مرحله مصاحبه کسب کرده‌اند. همانطور که گفته شد نمره نهایی شما از ترکیب 50 درصد نمره آزمون کتبی و 50 درصد نمره مصاحبه تشکیل می‌شود؛ ضمن این که گاهی نمره مصاحبه به صورت حدنصاب عمل می‌کند و در صورتی که نمره لازم از این بخش را کسب نکنید اصلا نمره کتبی شما در محاسبه نمره نهایی آن رشته‌محل خاص در نظر گرفته نخواهد شد.

یک مصاحبه خوب به سه مرحله مهم «کسب آمادگی پیش از برگزاری جلسه مصاحبه»، «عملکرد درخشان در جلسه مصاحبه» و «پیگیری‌های لازم بعد از جلسه مصاحبه» وابسته است. دو مرحله اول بسیار مهم و حساس هستند و باید نهایت تلاش خود را در این زمینه به کار گیرید اما برخی اساتید مرحله سوم را قبول ندارند و معتقدند بعد از جلسه مصاحبه باید همه چیز را کنار گذاشت و منتظر نتیجه نهایی بود. در ادامه توضیحات بیشتری در مورد دو مرحله اول ارائه خواهیم کرد.

کسب آمادگی برای شرکت در جلسه مصاحبه

برای کسب نمرات بهتر و حضور قوی‌تر در جلسه مصاحبه بهتر است که از هفته بعد از کنکور کتبی به طور جدی شروع به آمادگی برای حضور در جلسه کنید. در اولین گام باید با مطالعه نظرات شرکت‌کنندگان سالهای گذشته و یا صحبت با آنها از شرایط برگزاری جلسه و سوالات مهم و پرتکرار مطلع شوید. در ادامه برخی از روش‌های رایج برای کسب آمادگی بیشتر ارائه خواهد شد.

تجسم جلسه مصاحبه

یکی از روش های مناسب برای کسب آمادگی برای حضور در جلسه مصاحبه، تجسم خود در جلسه و تصویرسازی آن در ذهن است. در این روزی دست‌کم یکبار خود را در جلسه مصاحبه تجسم می‌کنیم و تلاش می‌کنیم به سوالات مصاحبه‌کنندگان پاسخ گوییم. استفاده از آیینه هم می‌تواند به تجسم بهتر فضا کمک کند.

تجسم مداوم جلسه باعث می‌شود حضور در مصاحبه تا حد زیادی برای داوطلب عادی شود و از هیجانات شدید در روز مصاحبه کاسته شود.

آماده کردن پاسخ سوالات رایج

گرچه جلسات مصاحبه می‌توانند بسیار متفاوت باشند و از یک سلام و علیک 5 دقیقه‌ای تا یک مصاحبه کامل یک ساعته تغییر کنند اما برخی از سوالات مصاحبه دکتری هم بسیار رایج هستند و بهتر است پاسخ‌های زیبا و کاملی برای آنها آماده کرده باشیم. در ادامه برخی از این سوالات آورده شده است:

• خودتان را در چند دقیقه معرفی کنید!

• چرا به دنبال تحصیل در مقطع دکتری هستید؟

• آیا برای دوره دکتری خود زمینه تحقیقاتی خاصی را انتخاب کرده‌اید؟

• این دانشگاه اولویت چندم در انتخاب رشته شما است؟

• به نظر شما برتری دانشگاه ما نسبت به دانشگاه‌های دیگر چیست؟

آمادگی نسبی برای پاسخگویی به سوالات انگلیسی

سطح زبان انگلیسی داوطلبان معمولا چیزی نیست که بتوان در مدت زمانی کوتاه تغییرش داد. اگر از یکی دو سال قبل از دکتری شروع به مطالعه جدی کرده‌اید حتما روی زبان انگلیسی خود کار کنید تا به سطح بالایی برسید. اما اگر زمان کافی برای این کار ندارید هم بی‌خیال آن نشوید.

گرچه سطح زبان ما در کوتاه مدت تغییر نمی‌کند اما با مقداری تمرین می‌توانیم نمایش بهتری در جلسه آزمون داشته باشیم. همانند تمرین قبلی جلوی آیینه بایستید و با خودتان محاوره انگلیسی داشته باشید.

پاسخ برخی سوالات را هم به زبان انگلیسی تمرین کنید تا غافلگیر نشوید و عملکرد بهتری از خود نشان دهید. از جمله این سوالات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خودتان را به زبان انگلیسی معرفی کنید.

• پایان نامه خود را به زبان انگلیسی تشریح کنید.

• هدفتان از تحصیل را به انگلیسی بیان کنید

مطالعه روش تحقیق

در بسیاری از رشته‌های تحصیلی، دانستن روش تحقیق بسیار مهم است و تقریبا در همه مصاحبه‌ها از این قسمت هم سوال پرسیده می‌شود. از این رو بهتر است در فاصله باقی‌مانده تا روز آزمون دانش روش تحقیق خود را تقویت کنید.

تسلط بر پایان‌نامه و مقالات

در هر مصاحبه نرمالی از پایان‌نامه و مقالات احتمالی شما سوال پرسیده خواهد شد. پایان‌نامه از آن چیزهایی است که تسلط بر آن امری ضروری است و هر استادی توقع دارد شما بر متن آن مسلط باشید. پس حتما به طور دقیق و کامل پایان نامه خود را مطالعه کنید.

روز مصاحبه

همه آمادگی‌ها و مطالعاتی که پیش از روز جلسه مصاحبه داشته‌اید باید در جلسه مصاحبه خود را نشان دهد. همانطور که گفتیم جلسه مصاحبه بسیار مهم است و نقش غیرقابل انکاری در موفقیت شما خواهد داشت. موارد بسیاری دیده شده که یک داوطلب علی‌رغم ضعف فراوان در رزومه آموزشی و پژوهشی خود توانسته است با یک عملکرد درخشان در جلسه مصاحبه، قبولی لازم را به دست آورد و از جاده کنکور دکتری به سلامت بگذرد. در این بخش می‌خواهیم نکته‌های مهمی را ذکر کنیم که می‌تواند به عملکرد شما در روز مصاحبه کمک کند. این نکته‌ها را در سه بخش مختلف دسته‌بندی کرده‌ایم؛ نکته‌هایی که در مصاحبه حضوری کاربرد دارند، نکته‌های ویژه مصاحبه مجازی و نکته‌های مشترک.

نکته‌های مشترک مصاحبه دکتری

• مصاحبه را با سلام و احوالپرسی کوتاه از اساتید شروع کنید. مراقب باشید استرس شما باعث نشود به قول معروف سلامتان را بخورید!

• آرامش خود را حفظ کنید. تا جایی که می‌توانید هیجانات خود را کنترل کنید و با آرامش به سوالات جواب دهید.

• منتظر هر نوع برخوردی باشید. از هر نوع پیش‌داوری در برخورد اساتید خودداری کنید. اگر بسیار گرم با شما برخورد کنند به هیچ حمل بر خوب بودن خود نکنید و اگر سرد و عصبانی بودند گمان نکنید که به خاطر بد بودن شما است. بسیاری مواقع این کار برای بررسی واکنش شما است و هیچ معنای خاصی ندارد.

• از کوتاه بودن مصاحبه نگران نشوید. گرچه به طور معمول طولانی شدن مدت زمان جلسه نشانه خوبی است اما این موضوع هم اصلا قطعیت ندارد. ممکن است در یک مصاحبه کوتاه پذیرفته شویم اما در یک مصاحبه بلند مردود شویم.

• لازم نیست نشان دهید که پاسخ همه سوالات را می‌دانید. اگر پاسخ یک سوال را نمی‌دانید تلاش نکنید بحث را پیچیده کنید. با آرامش بگویید که جواب این سوال را نمی‌دانید و تمام!

• همواره مودب باشید. حتی اگر با عصبانیت با شما برخورد شد شما مودب و آرام باشید. لزومی ندارد در برابر اساتید حاضر جواب باشید مهم نتیجه مصاحبه شما است.

نکته‌های مصاحبه حضوری

• برنامه حضور خود را طوری هماهنگ کنید که به موقع در محل مصاحبه حاضر باشید. دیر رسیدن علاوه بر این که تمرکز شما را به هم می‌زند ممکن است روی نگاه اساتید هم تاثیر منفی داشته باشد.

• اگر به شهر دیگری برای مصاحبه می‌روید بهتر است از شب قبل در آن شهر ساکن باشید. رسیدن با خستگی به جلسه مصاحبه معمولا تاثیر مثبتی رو عملکرد شما ندارد.

• سخنان مدعیان قبولی را باور نکنید. همیشه عده‌ای هستند که می‌گویند به دلایلی نظیر دانشجوی آن دانشگاه بودن، قبولی‌شان قطعی است و از قبل به آنها اطلاع داده شده. این حرفها را باور نکنید و نگذارید به اعتماد به نفس شما آسیب بزند.

• پوشش رسمی و مناسبی داشته باشید. لباس شما معرف شخصیت شما است. وضعیت موها و آرایش شما هم همینطور. پس طوری لباس بپوشید که نشان دهد شما یک دانشجوی مودب و باانگیزه هستید. بهتر است از عطر و ادکلن استفاده نکنید. رسمی، ساده و تمیز بودن لباس بهترین گزینه برای مصاحبه است.

نکته‌های مصاحبه مجازی

• دست کم دو اتصال اینترنت متفاوت برای خود آماده کنید. بهتر است دو یا چند نوع اینترنت جداگانه و متفاوت آماده کنید و برای تغییر آنها هم آماده باشید. اتصال خوب تاثیر مثبتی بر نگرش اساتید دارد و به نتیجه شما کمک خواهد کرد.

• در صورتی که امکان تست پیش از جلسه مصاحبه را دارید حتما این کار را انجام دهید. گاهی برخی دانشگاه‌ها امکان تست اتصال شما را فراهم می‌کنند تا از صحت نرم‌افزار و قدرت اینترنت خود مطمئن شوید. این فرصت آزمایشی را از دست ندهید؛ حتی اگر مصاحبه اولتان نباشد و بارها در جلسه مصاحبه دکتری شرکت کرده باشید.

• ابزارهای متفاوتی برای مصاحبه آماده کنید. بهتر است هم روی موبایل خود امکان مصاحبه را داشته باشید و هم روی لپ‌تاب. وجود راه‌حل‌های جایگزین باعث آرامش شما خواهد شد.

• از راه‌حل‌های جایگزین مصاحبه اینترنتی آگاه شوید. برخی دانشگاه‌ها راه‌حل‌هایی را برای شرایط بحرانی قطعی اینترنت ارائه می‌کنند؛ مثلا می‌توانید به شماره‌ای خاص زنگ بزنید و تلفنی در جلسه مصاحبه شرکت کنید. پیش از مصاحبه از وجود یا عدم وجود این راه‌ها باخبر شوید.

• از قطع شدن ارتباط مضطرب نشوید. گاهی به دلایل مختلف ممکن است ارتباط شما ناقص باشد و یا به طور کامل قطع شود. به هیچ وجه اجازه ندهید این مسئله روی تمرکز شما تاثیر بگذارد. این مسائل برای همه اتفاق می‌افتند و اساتید هم این مسئله را درک می‌کنند.

تداخل در برگزاری مصاحبه دانشگاه‌های مختلف

یکی از چیزهایی که ممکن است ذهن شما را به خود مشغول کند همزمان بودن مصاحبه دو دانشگاه مختلف است. این همزمانی در مصاحبه‌های مجازی معمولا نگران‌کننده نیست و می‌تواند به نحوی آن را مدیریت کرد؛ اما تداخل در مصاحبه‌های حضوری می‌تواند مانع از حضور شما هر دو جلسه شود.

همانطور که گفته شد در شرایط فعلی مصاحبه‌های دکتری، ممکن است شما در همه رشته‌محل‌ها به مصاحبه دعوت شوید؛ از این رو در صورتی حضوری شدن مصاحبه‌ها، همزمان شدن دو مصاحبه خیلی دور از ذهن نیست. نکته مهم این است که سطح این دو دانشگاه تا چه حد به یکدیگر نزدیک است. معمولا افرادی که در همه مصاحبه‌ها شرکت می‌کنند زیاد نیستند و بیشتر افراد سعی می‌کنند در بهترین دانشگاه‌هایی که دعوت به مصاحبه شده‌اند حاضر شوند. این امر باعث می‌شود تا شرکت‌کنندگان مشترک در دانشگاه‌هایی که سطح یکسانی دارند بیشتر باشد.

با توجه به این مسئله، در صورتی که تداخل در دو دانشگاه نسبتا هم‌سطح رخ داده است به احتمال زیاد برطرف خواهد شد. تنها کافی است مسئله را با دانشگاه‌های مورد نظر و گروه‌های مربوطه در میان بگذارید تا یکی از آنها زمان مصاحبه خود را تغییر دهند.

اعلام نتایج نهایی آزمون دکتری

پس از شرکت در مصاحبه‌های دکتری، کار شما به عنوان داوطلب آزمون به پایان می‌رسد و باید منتظر اعلام نتایج نهایی باشید.

طبق آیین‌نامه سنجش و پذیرش تحصیلات تکمیلی، نمره نهایی داوطلبان کنکور دکتری بر اساس 50 درصد تاثیر نمره کتبی و 50 درصد تاثیر نمره مصاحبه دانشگاه تعیین می‌شود.

روند پذیرش به این صورت است که ابتدا سازمان سنجش بالاترین اولویت انتخابی شما را بررسی می‌کند و در صورتی که با توجه به مجموعه نمره اکتسابی جزء قبولی‌های آن کدرشته باشید به عنوان پذیرفته نهایی اعلام خواهید شد. در غیر این صورت انتخاب بعدی شما  به همین شیوه بررسی خواهد شد و … . در مورد اعلام نتایج نهایی نیز دو نکته مهم به شرح زیر وجود دارد:

حدنصاب نمره قبولی در مصاحبه

گرچه نمره کل شما از مجموع نمره آزمون کتبی و مصاحبه تشکیل می‌شود اما برخی دانشگاه‌ها علاقه‌ای ندارند که دانشجویان آنها بر این اساس انتخاب شود. از این رو نمره‌ای را به عنوان حدنصاب قبولی مصاحبه تعیین می‌کنند.

حدنصاب نمره مصاحبه دکتری به این معنا است که در صورتی که یک داوطلب در مرحله مصاحبه خود، نمره‌ای کمتر از این حدنصاب را کسب کند، به طور کلی از فرآیند پذیرش آن دانشگاه حذف می‌شود و اصلا اهمیتی ندارد که نمره آزمون کتبی شما چند باشد.

توجه داشته باشید که اولا همه دانشگاه‌ها حدنصاب مصاحبه ندارند و ثانیا حدنصاب هر دانشگاه تنها مربوط به همان دانشگاه است و تاثیری در پذیرش شما در کدرشته‌های دیگر ندارد.

مجزا بودن اعلام نتایج دانشگاه‌های وزارت علوم و دانشگاه آزاد اسلامی

همانطور که گفتیم انتخاب رشته و فرآیند مصاحبه دانشگاه‌های سراسری و آزاد مستقل از یکدیگر انجام می‌شوند. خبر خوب این که نتایج دانشگاه‌های سراسری و آزاد هم به طور مستقل اعلام می‌شوند. به این معنا که ممکن است شما در دو انتخاب مختلف قبول شوید؛ یکی در دانشگاه آزاد و دیگری در یکی از دانشگاه‌های زیرمجموعه وزارت علوم.

پس از قبولی تنها کافی است به دانشگاه مدنظر مراجعه کرده و با ارائه مدارک مورد نیاز ثبت نام خود را نهایی کنید.

امیدواریم با مطالعه این مطلب همه نکات مهم و کاربردی آزمون دکتری ۱۴۰۳ را فرا گرفته باشید. اگر باز هم سوالی در ذهن شما باقی مانده است حتما در بخش نظرات همین مطلب مطرح کنید تا خیلی زود به سوال شما پاسخ داده شود.