برای موفقیت در مصاحبه دکتری فیزیک لازم است خود را برای عملکرد مناسب در مصاحبه آماده کنید. اطلاع از سوالات مصاحبه و نکات مهم به شما کمک زیادی خواهد کرد.

پذیرش در مقطع دکتری رشته فیزیک به سه شکل صورت می‌گیرد:

1- پذیرش از طریق آزمون دکتری (سراسری و آزاد)

2- پذیرش دکتری بدون آزمون (سراسری و آزاد)

3- پذیرش دکتری پردیس از طریق آزمون اختصاصی

در هر سه حالت فوق برگزاری مصاحبه دکتری جزء جدایی‌ناپذیر پذیرش در مقطع دکتری فیزیک است. در ادامه درباره این سه شیوه توضیحاتی ارائه خواهیم کرد:

پذیرش از طریق آزمون دکتری فیزیک

در پذیرش از طریق آزمون دکتری، معمولاً زمان برگزاری کنکور دکتری اوایل اسفند ماه هر سال است. پس از برگزاری آزمون دکتری، نتایج اولیه در فروردین ماه اعلام می‌شود. نتایج اولیه شامل رتبه، نمره‌تراز و نیز اعلام مجاز بودن داوطلبان به انتخاب رشته دکتری فیزیک در دوره‌های روزانه، شبانه، پردیس، پیام نور، غیرانتفاعی و نیز دانشگاه آزاد اسلامی است.

با انتشار دفترچه انتخاب رشته دکتری سراسری داوطلبان نسبت به انتخاب رشته دکتری فیزیک در سایت سازمان سنجش اقدام می‌کنند. نتایج انتخاب رشته دکتری عموماً اواخر اردیبهشت‌ماه اطلاع‌رسانی می‌شود.

زمان مصاحبه دکتری فیزیک دانشگاه‌های سراسری

دعوت به مصاحبه آزمون دکتری رشته فیزیک بر اساس نمره حد نصاب است؛ یعنی دانشگاه‌ها حداقل تراز مدنظر خود را مشخص کرده و همه کسانی که نمره آزمون کتبی آنها بالاتر از حد نصاب تراز دعوت به مصاحبه دکتری فیزیک آن دانشگاه باشد، به مصاحبه دعوت خواهند شد.

پس از اعلام نتایج دعوت به مصاحبه دکتری، زمان مصاحبه دکتری از سوی سازمان سنجش آموزش کشور و نیز سایت دانشگاه‌ها اطلاع‌رسانی خواهد شد.

همچنین لازم است داوطلبان در موعد مقرر نسبت به تکمیل فرم صلاحیت عمومی دکتری در سایت سازمان سنجش اقدام کنند.

زمان برگزاری مصاحبه دکتری فیزیک دانشگاه آزاد

داوطلبان آزمون دکتری فیزیک در دانشگاه آزاد اسلامی نیز با انتشار دفترچه انتخاب رشته دکتری دانشگاه آزاد، نسبت به انتخاب رشته دکتری فیزیک در سایت مرکز آزمون دانشگاه آزاد اقدام می‌کنند.

زمان برگزاری مصاحبه دکتری فیزیک دانشگاه آزاد نیز پس از اعلام نتایج انتخاب رشته دکتری آزاد، از سوی مرکز سنجش و پذیرش این دانشگاه اطلاع‌رسانی خواهد شد.

مصاحبه دکتری دانشگاه آزاد در سال ۱۴۰۱ به صورت متمرکز و در تهران برگزار می‌شود. بدین صورت که داوطلبان دعوت‌شده به مصاحبه همه واحدهای دانشگاه آزاد لازم است تنها در یک مصاحبه در یکی از واحدهای دانشگاهی تهران در زمان اعلام‌شده حضور پیدا کنند.

پذیرش دکتری بدون آزمون فیزیک

پذیرش دکتری بدون آزمون رشته فیزیک در دانشگاه‌های سراسری و نیز دانشگاه آزاد اسلامی بدین صورت است که داوطلبان واجد شرایط، در موعد مقرر نسبت به ثبت‌نام و ارسال مدارک اقدام می‌کنند.

پس از بررسی مدارک اولیه، نتایج دعوت به مصاحبه دکتری بدون آزمون فیزیک اعلام می‌شود و داوطلبان لازم است مطابق زمان‌بندی اعلام‌شده در مصاحبه حضور پیدا کنند.

پذیرش دکتری پردیس فیزیک

در پذیرش دکتری پردیس رشته فیزیک نیز پس از برگزاری آزمون اختصاصی توسط دانشگاه‌ها، نتایج دعوت به مصاحبه اعلام خواهد شد و داوطلبان در زمانی که از سوی دانشگاه اعلام می‌شود در جلسه مصاحبه حضور خواهند یافت.

نکته مهم این که در حال حاضر پذیرش مستقل دکتری پردیس بدون شرکت در کنکور سراسری تنها در پردیس‌های بین‌الملل دانشگاه‌ها صورت می‌گیرد.

عوامل امتیازآور در مصاحبه دکتری رشته فیزیک

در مجموع موارد زیر مهم‌ترین و مؤثرترین نکات برای قبولی در مصاحبه دکتری فیزیک هستند:

• معدل هر دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و نمره پایان‌نامه
• دانشگاه‌های مقاطع قبلی (کارشناسی و کارشناسی ارشد)
• کارهای تحقیقاتی و پژوهشی (شامل کتاب‌های ترجمه­‌شده و یا تألیفی، همکاری در طرح‌های پژوهشی، اختراعات ثبت‌­شده و سابقه همکاری با مراکز پژوهشی و انجمن‌های علمی و نیز مقالات)
• سوابق تدریس دانشگاهی
• مدرک زبان (مدرک زبان آزمون‌های زبان داخلی و خارجی)

مدارک مصاحبه دکتری فیزیک

برای حضور در مصاحبه دکتری رشته فیزیک لازم است از همه کارها و فعالیت‌هایی که داشته‌اید (تدریس، مقاله، ترجمه، …) فهرستی تهیه و برای آن‌ها تأییدیه‌ها و گواهی‌های لازم را فراهم کنید تا برای مصاحبه ارائه نمایید؛ زیرا در غیر این صورت احتمالاً امتیازی به شما تعلق نخواهد گرفت.

بنابراین علاوه بر مدارک شناسایی (شامل شناسنامه و کارت ملی)، مدارک تحصیلی (شامل مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد و ریزنمرات)، لازم است نسبت به تهیه گواهی پذیرش و چاپ مقالات، گواهی تدریس، تهیه کپی از مقالات، تهیه یک نسخه از کتاب تألیف یا ترجمه، تهیه گواهی همکاری در طرح پژوهشی و یا ثبت اختراع و نیز مدرک زبان اقدام نمایید. 

علاوه بر این، معمولاً داشتن توصیه‌نامه مصاحبه دکتری نیز ضروری است. بنابراین به داوطلبان دکتری فیزیک توصیه می‌کنیم حتی‌الامکان از استاد مشاور و استاد راهنمای خود در مقطع کارشناسی ارشد توصیه‌نامه بگیرند.

سؤالات مصاحبه آزمون دکتری فیزیک

طیف سؤالاتی که در مصاحبه آزمون دکتری رشته فیزیک پرسیده می‌شود بسیار متنوع است. ممکن است در مصاحبه‌های مختلف همه یا تعدادی از سؤالات زیر پرسیده شود:

– سؤالات تخصصی رشته: اساتید با طرح این سؤالات سعی بر سنجش میزان توانمندی داوطلبان دارند. توصیه ما این است که داوطلبان علاوه بر خواندن منابع اصلی و پایه رشته، منابع روز و آخرین مقالات را نیز مرور کرده و تا جایی که ممکن است مقالات و کتاب‌های اساتید مصاحبه‌کننده هر دانشگاه را نیز مدنظر داشته باشند.

– تسلط بر موضوع پیشنهادی برای رساله دکتری

– تسلط بر کارهای پژوهشی داوطلب: اساتید با طرح این سؤالات معمولاً به دنبال این هستند که از سطح علمی دانشجو و نیز مشارکت واقعی وی در کار پژوهشی اطمینان پیدا کنند.

– سؤالات زبان انگلیسی به شیوه‌های مختلف: یکی از مباحثی که در بسیاری از مصاحبه‌های دکتری مورد سؤال است، سؤالات زبان انگلیسی است که ممکن است شامل ترجمه متون تخصصی، دیالوگ‌های عمومی، معرفی خود، موضوع پایان‌نامه ارشد و رساله دکتری و … باشد.

– سؤالات عمومی: این قبیل سؤالات ممکن است شامل شغل، وضعیت تأهل یا تجرد، محل زندگی، فعالیت‌های روزمره و … باشد که با انگیزه‌های مختلفی ازجمله سنجش اعتمادبه‌نفس داوطلب، سنجش امکان وقت گذاشتن برای تحصیل در مقطع دکتری، سنجش شرایط زندگی یک پژوهشگر آینده دکتری و … مورد سؤال قرار می‌گیرند.

برای کسب اطلاعات بیشتر درخصوص سوالات مصاحبه آزمون دکتری می‌توانید به لینک زیر مراجعه کنید:

تجربیات مصاحبه دکتری فیزیک

تجربه داوطلبان آزمون دکتری فیزیک در سال‌های گذشته حاکی از آن است که علاوه بر رزومه آموزشی، پژوهشی و آمادگی علمی برای حضور در مصاحبه، یک عامل بسیار مهم اعتمادبه‌نفس است.

لازم است داوطلبان این مورد مهم را مدنظر داشته باشند و پیش از حضور در مصاحبه آن را تقویت کنند. چرا که در شرایط عادی داشتن اعتمادبه‌نفس در دیدگاه اساتید اثر مثبتی خواهد گذاشت و البته دیده شده که در برخی مصاحبه‌ها نیز اساتید با به چالش کشیدن دانشجو سعی بر سنجش این موضوع دارند. 

در ادامه تجربیات مصاحبه داوطلبان آزمون دکتری فیزیک در سالیان گذشته، برای آشنایی داوطلبان گرامی این رشته با فضای مصاحبه دانشگاه‌های مختلف آورده شده است:

– من تجربیات خودم و دوستانم را می‌گویم: برخی دانشگاه‌ها وقتی وارد اتاق مصاحبه می‌شوید، در مقابل اساتید پشت میز روی صندلی می‌نشینید و موقع حل مسئله کنار تابلو می‌روید. اما در برخی مصاحبه‌ها از همان اول پای تابلو باید بایستید و همان‌جا صحبت کنید و یا این‌که همین مشخصات را هم روی تابلو بنویسید. در برخی دانشگاه‌ها هم بعد از اتمام مصاحبه، شما کنار تابلو و مشخصاتتان می‌ایستید و از شما عکس می‌گیرند.

سؤالات به‌غیر از پایان‌نامه که دانشگاه‌های مختلف پرسیدند:

• آیا تقسیم دو بردار بر هم تعریف شده است؟
• چاه پتانسیل و تونل‌زنی مفهومشان چیست؟ یک مثال در طبیعت یا پیرامون خود بزنید.
• تعریف مفصل از ضریب شکست؟
• اگر در یک اتوبوس بدون سقف در حال حرکت ایستاده باشید و یک توپ را به هوا پرتاب ‌کنید، در حالت‌های سرعت ثابت، شتاب تند و کندشونده نقطه فرود توپ کجاست؟
• تفاوت اسپکتروسکوپی لیزری و اسپکتروسکوپی معمولی؟
• مفهوم فوتون، فونون، اکسایتون و … ؟
• توصیف وضعیت پتانسیل اتم هیدروژن؟
• حل یک مسئله لایه کروی دی‌الکتریک و محاسبه بارها در سه ناحیه مختلف؟
• حل چند مسئله کوانتوم پای تابلو از مباحث عملگرهای کلاسیکی و کوانتومی. جابجایی عملگرهای a و a دگر و … .
• یک سری سؤالات کوانتوم و مکانیک تحلیلی و مغناطیس.

– در مصاحبه بعضی دانشگاه‌ها بیشتر سؤالات را استادی که قرار است راهنمای دانشجو باشد می‌پرسد و در مصاحبه بعضی از دانشگاه‌ها مثل تبریز، سؤالات را همه اعضای هیأت علمی می‌پرسند. سؤال‌ها بیشتر در مورد پایان‌نامه و مباحث علمی پیرامون آن است. در بعضی دانشگاه‌ها مثل کاشان سؤال‌ها بیشتر از خود پایان‌نامه بود، اما در دانشگاه تبریز از مباحث کتاب‌های درسی بیشتر پرسیدند.

– من در مصاحبه دانشگاه اصفهان شرکت کردم. بخشی مفاهیم پایه بود (مکانیک تحلیلی و …)، بخشی هم پایان‌نامه که یک سری سؤالات می‌بایست مطالعات جانبی داشتی تا بتوانی پاسخ بدهی، چون سؤالات مستقیم از پایان‌نامه نبود.

– من به مصاحبه دانشگاه شهید مدنی تبریز رفتم. فضا بسیار آرام بود و اخلاق اساتید عالی بود.

– به‌طور کلی روند مصاحبه به شکل زیر است:

1- اول می‌گویند خودت را معرفی کن.

2- بعد می‌گویند راجع به پایانامه‌ات بگو که توضیح مختصری ارائه می‌دهید.

3- ممکن است سؤالات دیگری هم از پایان‌نامه پرسیده شود که باید مسلط باشید. بهتر است چند تا از چکیده‌های مقالات به‌روز در مورد حیطه‌ کاری خودتان را بخوانید که نشان‌دهنده علاقه شماست و بر روی نظر اساتید اثرات مثبتی دارد.

4- ممکن است از علاقه کاری شما برای آینده بپرسند.

5- لازم است که دروس تخصصی را خوب بلد باشید. مثلاً در یک مصاحبه من گفتم  quantum gravityدوست دارم کار کنم و اساتید مصاحبه‌کننده از گرانش، کیهان‌شناسی و نظریه میدان پرسیدند.

6- مسائل روز حیطه موردعلاقه‌تان را حتماً بلد باشید.

7- بعضی دانشگاه‌ها معمولاً از کوانتوم، آماری، الکترومغناطیس و فیزیک پایه می‌پرسند که بهتر است از قبل مرور کنید.

8- ممکن است بپرسند که دوست دارید با چه کسی کار کنید که سعی کنید حوزه علاقه‌مندی را کلی بگویید و شخص خاص معرفی نکنید.

9- ممکن است علت پایین بودن نمره یک درس را در دوران تحصیل بپرسند.

– من به مصاحبه دانشگاه شهید بهشتی رفتم. متأسفانه با موضوع پایان‌نامه من آشنایی نداشتند، به همین علت سؤالات پراکنده پرسیدند. درمورد رتبه و این‌که این دانشگاه انتخاب چندم من بوده هم پرسیدند.

– من به مصاحبه گرانش دانشگاه شهید بهشتی رفتم. از ۱۰۳ نفر مجاز حدود ۳۵ نفر شرکت کرده بودند. سؤالات زیادی از گرانش، کیهان‌شناسی و پایان‌نامه پرسیدند.

– من به مصاحبه دانشگاه خواجه‌نصیر رفتم. ممکن است به هر دلیلی نفرات قبل شما به مصاحبه نیایند و نوبت‌ها جابه‌جا بشود. بنابراین قبل از زمان مصاحبه آماده و حاضر باشید. سعی کنید مدارکتان آماده و دسته‌بندی‌شده باشد. در آموزش اصل مدارک را می‌خواستند، ولی در سالن مصاحبه کپی مدارک را تحویل گرفتند.

– اساتید دانشگاه خواجه‌نصیر از این‌که در چه زمینه‌ای می‌خواهم کار کنم پرسیدند. از وضعیت زبان پرسیدند که چه زمانی مدرک زبان را می‌توانم تحویل بدم. سؤال انگلیسی نپرسیدند. در مورد نرم‌افزار مورد علاقه نیز سؤال کردند.

– من تجربیات خودم و دوستانم را می‌گویم: برخی دانشگاه‌ها وقتی وارد اتاق مصاحبه می‌شوید، در مقابل اساتید پشت میز روی صندلی می‌نشینید و موقع حل مسئله کنار تابلو می‌روید. اما در برخی مصاحبه‌ها از همان اول پای تابلو باید بایستید و همان‌جا صحبت کنید و یا این‌که همین مشخصات را هم روی تابلو بنویسید. در برخی دانشگاه‌ها هم بعد از اتمام مصاحبه، شما کنار تابلو و مشخصاتتان می‌ایستید و از شما عکس می‌گیرند.

سؤالات به‌غیر از پایان‌نامه که دانشگاه‌های مختلف پرسیدند:

• آیا تقسیم دو بردار بر هم تعریف شده است؟
• چاه پتانسیل و تونل‌زنی مفهومشان چیست؟ یک مثال در طبیعت یا پیرامون خود بزنید.
• تعریف مفصل از ضریب شکست؟
• اگر در یک اتوبوس بدون سقف در حال حرکت ایستاده باشید و یک توپ را به هوا پرتاب ‌کنید، در حالت‌های سرعت ثابت، شتاب تند و کندشونده نقطه فرود توپ کجاست؟
• تفاوت اسپکتروسکوپی لیزری و اسپکتروسکوپی معمولی؟
• مفهوم فوتون، فونون، اکسایتون و … ؟
• توصیف وضعیت پتانسیل اتم هیدروژن؟
• حل یک مسئله لایه کروی دی‌الکتریک و محاسبه بارها در سه ناحیه مختلف؟
• حل چند مسئله کوانتوم پای تابلو از مباحث عملگرهای کلاسیکی و کوانتومی. جابجایی عملگرهای a و a دگر و … .
• یک سری سؤالات کوانتوم و مکانیک تحلیلی و مغناطیس.

– در مصاحبه بعضی دانشگاه‌ها بیشتر سؤالات را استادی که قرار است راهنمای دانشجو باشد می‌پرسد و در مصاحبه بعضی از دانشگاه‌ها مثل تبریز، سؤالات را همه اعضای هیأت علمی می‌پرسند. سؤال‌ها بیشتر در مورد پایان‌نامه و مباحث علمی پیرامون آن است. در بعضی دانشگاه‌ها مثل کاشان سؤال‌ها بیشتر از خود پایان‌نامه بود، اما در دانشگاه تبریز از مباحث کتاب‌های درسی بیشتر پرسیدند.

– من در مصاحبه دانشگاه اصفهان شرکت کردم. بخشی مفاهیم پایه بود (مکانیک تحلیلی و …)، بخشی هم پایان‌نامه که یک سری سؤالات می‌بایست مطالعات جانبی داشتی تا بتوانی پاسخ بدهی، چون سؤالات مستقیم از پایان‌نامه نبود.

– من به مصاحبه دانشگاه شهید مدنی تبریز رفتم. فضا بسیار آرام بود و اخلاق اساتید عالی بود.

– به‌طور کلی روند مصاحبه به شکل زیر است:

1- اول می‌گویند خودت را معرفی کن.

2- بعد می‌گویند راجع به پایانامه‌ات بگو که توضیح مختصری ارائه می‌دهید.

3- ممکن است سؤالات دیگری هم از پایان‌نامه پرسیده شود که باید مسلط باشید. بهتر است چند تا از چکیده‌های مقالات به‌روز در مورد حیطه‌ کاری خودتان را بخوانید که نشان‌دهنده علاقه شماست و بر روی نظر اساتید اثرات مثبتی دارد.

4- ممکن است از علاقه کاری شما برای آینده بپرسند.

5- لازم است که دروس تخصصی را خوب بلد باشید. مثلاً در یک مصاحبه من گفتم  quantum gravityدوست دارم کار کنم و اساتید مصاحبه‌کننده از گرانش، کیهان‌شناسی و نظریه میدان پرسیدند.

6- مسائل روز حیطه موردعلاقه‌تان را حتماً بلد باشید.

7- بعضی دانشگاه‌ها معمولاً از کوانتوم، آماری، الکترومغناطیس و فیزیک پایه می‌پرسند که بهتر است از قبل مرور کنید.

8- ممکن است بپرسند که دوست دارید با چه کسی کار کنید که سعی کنید حوزه علاقه‌مندی را کلی بگویید و شخص خاص معرفی نکنید.

9- ممکن است علت پایین بودن نمره یک درس را در دوران تحصیل بپرسند.

– من به مصاحبه دانشگاه شهید بهشتی رفتم. متأسفانه با موضوع پایان‌نامه من آشنایی نداشتند، به همین علت سؤالات پراکنده پرسیدند. درمورد رتبه و این‌که این دانشگاه انتخاب چندم من بوده هم پرسیدند.

– من به مصاحبه گرانش دانشگاه شهید بهشتی رفتم. از ۱۰۳ نفر مجاز حدود ۳۵ نفر شرکت کرده بودند. سؤالات زیادی از گرانش، کیهان‌شناسی و پایان‌نامه پرسیدند.

– من به مصاحبه دانشگاه خواجه‌نصیر رفتم. ممکن است به هر دلیلی نفرات قبل شما به مصاحبه نیایند و نوبت‌ها جابه‌جا بشود. بنابراین قبل از زمان مصاحبه آماده و حاضر باشید. سعی کنید مدارکتان آماده و دسته‌بندی‌شده باشد. در آموزش اصل مدارک را می‌خواستند، ولی در سالن مصاحبه کپی مدارک را تحویل گرفتند.

– اساتید دانشگاه خواجه‌نصیر از این‌که در چه زمینه‌ای می‌خواهم کار کنم پرسیدند. از وضعیت زبان پرسیدند که چه زمانی مدرک زبان را می‌توانم تحویل بدم. سؤال انگلیسی نپرسیدند. در مورد نرم‌افزار مورد علاقه نیز سؤال کردند.

برای مصاحبه دکتری چه مدارکی لازم است؟

معمولاً دانشگاه‌ها مدارکی که لازم است برای مصاحبه ارائه شود را اطلاع‌رسانی می‌کنند. با این حال برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید سری به مطلب مدارک مصاحبه دکتری بزنید.

سوالات مصاحبه دکتری رشته فیزیک چیست؟

در مصاحبه دکترا سوالات متنوعی مطرح می‌شود؛ سوالات تخصصی رشته، سوالات به زبان انگلیسی، پایان نامه کارشناسی ارشد و … . برای کسب اطلاعات بیشتر درخصوص سوالات مصاحبه دکتری کلیک کنید.

نکات مصاحبه دکتری چیست؟ به چه چیزهایی باید توجه کنیم؟

برخی از مهم‌ترین نکات مورد توجه برای حضور موفق در جلسه‌های مصاحبه دکتری را می‌توانید در این لینک مطالعه کنید.