در مطلب حاضر برخی از مهم ترین نکات مورد توجه برای حضور موفق در جلسه های مصاحبه دکتری را خدمتتان ارائه کرده ایم.

به گزارش پی اچ دی تست، داوطلبان عزیز می توانند پس از مطالعه نکات زیر سوالات خود را درخصوص مصاحبه دکتری در بخش نظرات مطرح کنند تا در اولین فرصت ممکن به آنها پاسخ داده شود.

نکات مورد توجه در روز های قبل از مصاحبه

1– مروری بر دروس و مطالب کلیدی: با این که سؤالات علمی جلسه مصاحبه آزمون دکتری مرتبط با دروس اصلی رشته و گرایش انتخابی داوطلب می باشند، ولی متأسفانه آزمون کتبی برخی رشته ها از چنین دروسی نبوده است و رتبه خوب آزمون کتبی به معنای آمادگی در این دروس نمی باشد. یکی از بهترین کارهایی که باید تا روز مصاحبه انجام دهید مرور این دروس است.

2– اطلاع نسبی از دانش روز: سعی کنید خلاصه مقالات (Abstract) ماه های اخیر یک نشریه معتبر در زمینه کاری خود را مطالعه کنید. اگر آشنایی شما با زبان زیاد نیست، از منابع فارسی استفاده کنید. به هر حال سعی کنید از موضوعات جدید مطلع گردید.

3– آگاهی از جهان پیرامون: اگر داوطلب رشته هایی نظیر مدیریت، اقتصاد و نظایر آنها هستید، سعی کنید با مطالعه اخبار و اطلاعات مربوط به سایت های خبری تحلیلی در مورد مسائل داخل و خارج کشور آگاهی یابید و با مرور مسائل در ذهن خود برای سؤال های احتمالی پاسخ هایی آماده نمایید.

4– تهیه توصیه نامه ها: معمولاً در مدارک مصاحبه دکتری، دو یا سه توصیه نامه از اساتید دوره کارشناسی ارشد داوطلب خواسته می شود که یکی از آنها باید از استاد راهنمای وی باشد. (برای مشاهده نمونه توصیه نامه مصاحبه دکتری کلیک کنید.)

5– سر و سامان دادن به پایان نامه: اگر در ترم آخر کارشناسی ارشد هستید و مقاله ای هم ندارید و البته فاصله تان تا روز مصاحبه قابل توجه است، تلاش کنید در زمان باقی مانده پایان نامه خود را به جایی برسانید. همراه داشتن پرینت نهایی کارتان هم تا حدی کمکتان خواهد کرد.

6– تدوین رزومه: همراه داشتن رزومه در جلسات مصاحبه معمولاً اجباری است. حتی اگر در دست داشتن رزومه اجباری نبود، آن را همراه داشته باشید. برای مشاهده نمونه رزومه مصاحبه دکتری کلیک کنید.)

7– تمرین مکالمه به زبان انگلیسی: احتمال طرح سوالات زبان در مصاحبه دکتری بسیار زیاد است. در صورتی که آشنایی تان با زبان انگلیسی در حدی است که ارزش سرمایه گذاری دارد، شروع به تمرین مکالمه کنید. همه ما می توانیم با همین میزان آشنایی با زبان انگلیسی مکالمه بهتری داشته باشیم. برای این کار لازم نیست به زبان انگلیسی مسلط باشید؛ آن قدر تمرین کنید که مطمئن باشید مکالمه تان به اندازه سطح آشنایی تان با زبان انگلیسی ارتقا یافته است.

8– روش تحقیق: اگر داوطلب رشته هایی هستید که درس روش تحقیق را گذرانیده اید، آگاه باشید که آشنایی با روش تحقیق از مهم ترین مباحث در ارزیابی شما است.

9– جمع و جور کردن کارها: سعی کنید همه کارهای پژوهشی خود را مرتب و منسجم کنید. اگر اصل بعضی مقاله هایتان را ندارید و یا نسخه ای از پایان نامه تان را در دسترس نگاه نداشته اید هر چه زودتر مشکل را حل کنید. همراه داشتن نسخه کامل کارهای تحقیقی تان کاری است که برخی دانشگاه ها از شما خواهند خواست.

10- تهیه اسکن مدارک و رزومه: اسکن همه مدارک خود را تهیه کنید. بسیاری از دانشگاه ها از شما خواهند خواست که مدارکتان را از طریق سایت دانشگاه یا ایمیل برایشان ارسال کنید.

11– نظم در ارائه مدارک: مدارکی که از سوی دانشگاه ها اعلام می شود را مرتب و منظم در پوشه ای زیبا قرار دهید. سعی کنید از کپی رنگی استفاده کنید به ویژه در مورد توصیه نامه اساتید. مدارک لازم معمولا شامل مدارک شناسایی (شناسنامه و کارت ملی)، مدارک تحصیلی (لیسانس و فوق لیسانس یا نامه تأیید معدل دوره فوق لیسانس) و موارد پژوهشی شما (پایان نامه، پذیرش مقالات و …) می باشد.

12- شناخت اساتید پیش از مراجعه حضوری: با مراجعه به سایت دانشگاه ها و مطالعه صفحه شخصی اساتید، موضوعات مورد علاقه و مقالات جدید آنها (و در صورت امکان کتاب های جدید) را مورد بررسی قرار دهید. موضوعات جدید بخش مهمی از سؤالات جلسه مصاحبه را به خود اختصاص می دهد.

13- صحبت با اساتید خود: اگر می خواهید با اساتید خودتان که از ارزیابان شما در دانشگاه معرفی شده شما نیز هستند صحبت کنید بهتر است قبل از جلسه مصاحبه این کار را انجام دهید. در چنین ملاقات هایی که معمولا استرس جلسه مصاحبه را ندارد با خیال راحت و محترمانه از برتری ها و نقاط مثبت خود صحبت کنید. معمولاً این گونه صحبت ها بعد از جلسه مصاحبه به مذاق اساتید خوش نمی آید و به صلاح شما نیست!

14- پایان نامه: پایان نامه های دوره کارشناسی ارشد و کارشناسی خود را دوباره مرور کنید. تسلط به مطالب پایان نامه از جمله مسائل مهم در مصاحبه دکتری است. اگر واقعا به مطالب پایان نامه و موضوعات پیرامون آن آگاه هستید باید سعی کنید جلسه مصاحبه را به سمت این گونه مسائل سوق دهید. برای اطلاع از انواع سوالات پایان نامه در مصاحبه دکتری کلیک کنید.

15- تمرین های ذهنی: سعی کنید خود را در جلسه مصاحبه تجسم کنید و به سؤالات فرضی ارزیابان پاسخ دهید. این کار به کاهش اضطراب شما در جلسه مصاحبه کمک خواهد کرد.

نکات مورد توجه در روز مصاحبه دکتری

1- حضور به موقع: حداقل ۳۰ دقیقه قبل از ساعت شروع مصاحبه در محل حضور داشته باشید.

2- همراه نامناسب: قبل از حضور در جلسه مصاحبه حتما گوشی همراه خود را خاموش کنید. برای اطمینان بیشتر و جلوگیری از حواس پرتی، چند نفر مانده به نوبت شما این کار را انجام دهید.

3- سؤالات عمومی: معمولاً از داوطلب خواسته می شود یکی از موارد زیر را به زبان فارسی یا انگلیسی بیان کند. سعی کنید برای هر یک از موضوعات زیر (و ترجیحاً مواردی شبیه اینها) یک پاراگراف را تمرین و حفظ نمایید. اگر بخت با شما یار باشد به کارتان خواهد آمد.

– معرفی کوتاهی از خود

– چرا ما باید تو را از بین بقیه انتخاب کنیم؟ (نقاط قوت خود را در چه میدانی؟)

– انگیزه خود را از ادامه تحصیل بیان کن!

برای اطلاعات بیشتر درخصوص سوالات مصاحبه دکتری کلیک کنید.

4– لحظه ها: مصاحبه مانند یک برنامه پخش زنده است. شما فقط یک بار فرصت دارید، قدر فرصت خود را بدانید!

5- شروع متفاوت: اگر وارد جلسه شدید و با سؤالات انگلیسی مواجه شدید، مضطرب نشوید. اساتید بعدی سؤالات فارسی خواهند پرسید.

6- ظاهر آراسته: سعی کنید لوازم زیادی در دست نداشته باشید. لباس مناسب و رسمی بر تن نموده و با روی و مویی به اندازه، آراسته در محل حاضر شوید.

7- برخورد محکم: هنگام سلام در چشمان طرف مقابل نگاه کنید و در صورت دست دادن محکم و با اعتماد به نفس دست دهید.

8- تکنیک چشمان براق: باید در صحبت های شما چهار چیز باشد: نشاط، سر زندگی، امید به پیشرفت و جستجوگری. همین احساسات باید در لبخند و چشمان شما برق بزند.

9- تا دقیقه نود بازی کنید: این که شما یک قسمت مصاحبه را بد گذرانده اید نباید باعث شود ناامید شوید. چه بسا رقبایتان همین قدر هم بلد نباشند.

10- صبر و حوصله: عجله نکنید. قبل از جواب به سؤالات فکر کنید. در طی مصاحبه به ساعت خود نگاه نکنید.

11– تمام وقت بودن دانشجو: توجه داشته باشید که برای یک استاد خیلی مهم است که دانشجوی دکتری به صورت تمام وقت روی پایان نامه خود کار کند و اشتغال به کار می تواند تأثیر منفی بر روی نظر اساتید داشته باشد، البته در صورتی که کار فعلی شما در زمینه ای غیر از تدریس است. داشتن سابقه تدریس، نوشتن و یا ترجمه کتاب و از این قبیل کارهای تحصیلی می تواند به روند مصاحبه شما کمک کند.

12– تأمین هزینه تحصیل: یکی از سؤالاتی که حتما مطرح می شود، تأمین هزینه تحصیل شما خواهد بود.

آیا خودتان سر کار می روید؟ شخص یا اشخاص دیگری هزینه زندگی شما را تأمین می کنند؟ معمولا در مورد آقایانی که متأهل هستند یا سن نسبتا بالایی دارند طفره رفتن از این سؤال ساده نیست و گفتن اینکه شاغل نیستید و دانشجوی تمام وقت خواهید بود با لبخند معنادار اساتید همراه می گردد!

13– معرفی داوطلب و سوابق تحصیلی: در ابتدا از دانشجو خواسته می شود که خود را معرفی کرده و به طور مختصر در مورد گذشته تحصیلی خود توضیح دهد.

کار معرفی خود را سازمان یافته انجام دهید. سعی نکنید کارها را روی هوا و بدون برنامه انجام دهید . یک سازماندهی نادرست مؤثر نخواهد افتاد. نام دانشگاه محل تحصیل کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشجو پرسیده شده و در مورد پایین بودن بعضی نمرات توضیح خواسته می شود.

این نکته را به خاطر داشته باشید که هر دانشجو در طول تحصیل خود ممکن است به دلایل مختلف از قبیل بیماری، مشکلات شخصی و … نمرات پایین کسب کرده باشد که پاسخ صادقانه در مورد علت این امر می تواند سبب جلب اعتماد اساتید حاضر در جلسه مصاحبه شود.

سعی نکنید چهره ای غیر واقعی از خود نشان دهید، نمرات و کارنامه پژوهشی شما بیانگر همه چیز است. می توانید یک پرونده مختصر از اطلاعات مقاطع مختلف تحصیلیتان، سوابق کاری و توانایی های خود تهیه کنید تا در صورت لزوم ارائه نمایید.

14– انگیزه داوطلب برای ادامه تحصیل، اهداف علمی و شغلی آینده: سعی کنید نشان دهید که دارای برنامه، رسالت شخصی، چشم انداز فردی و برنامه مشخص هستید.در مصاحبه مستقیم و غیر مستقیم بگویید که کاملاً هدفدار این مسیر را انتخاب کرده اید و این یکی از گام های آینده شما است. البته این باید واقعیت داشته باشد و گرنه کلامی که واقعیت نداشته باشد نه باور می شود و نه تاثیرگذار است! پس راستگو باشید.

برای مشاهده نمونه جواب های مناسب به سوال هدف از ادامه تحصیل در مقطع دکتری کلیک کنید.

به خاطر داشته باشید که داشتن انگیزه، کلید اصلی موفقیت در مصاحبه آزمون دکتری می باشد. شما توانایی عوض کردن عقیده اساتید را دارید و این امر میسر نمی شود، مگر در صورتی که شما علاقه مندی و پیگیر بودن خود را نشان دهید و در پاسخ به سؤالات صادق باشید.

15- نگاه مثبت: اگر ترم چهارمی هستید و از زمانبندی شما برای دفاع پرسیدند، اکیداً از بیان اینکه من درس داشتم و نرسیدم و… خودداری کنید و بگویید خودتان را می رسانید. چون اگر قبول بشوید هم واقعاً خود را خواهید رساند.

16– تعداد مقالات ثبت شده در پایگاه های استنادی: روی مقالات علمی پژوهشی خود مانور دهید. پژوهش ها و مقالات شخصی که در حوزه تحقیق شما می باشند، در پذیرش شما نقش بسزایی دارند. مقالاتی دارای ارزش در ارزیابی می باشند که در نشریات معتبر منتشر شده باشند. هرکاری هر جایی داشته اید (تدریس، مقاله، همایش، ترجمه، مجله…)، فهرست کنید و از آنها تأییدیه فراهم کنید، یا خودشان را همراه داشته باشید.

برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد تاثیر مقاله در مصاحبه دکتری کلیک کنید.

در مجموع چاپ مقالات در مجلات معتبر، نمره معدل و پایان نامه، ارائه کارهای تحقیقی و پژوهشی که خودشان گویای مطلب هستند و نمره کتبی آزمون دکتری مهمترین و مؤثرترین نکات برای قبولی در آزمون دکتری می باشند.

17– موضوع مورد علاقه برای رساله دکتری: یکی از سؤالاتی که روز مصاحبه از شما پرسیده می شود، زمینه کاری مورد علاقه شماست. طوری پاسخ ندهید که گویی برایتان مهم نیست روی چه موضوعی کار کنید. بهتر است با پاسخ خود نشان دهید که هر چند روی چند زمینه کاری مسلط هستید ولی توانایی کار کردن روی موضوعات دیگر را هم دارید (یعنی انعطاف پذیر هستید).

اگر حوزه مشخصی در کارهای تحقیقاتی مدنظر شماست و از حوزه هایی است که اساسی و استراتژیک است و مطمئن هستید که روی آن مسلط هستید می توانید بگویید که در زمینه پایان نامه دکتری از همین الان برنامه دارید.

18– پذیرش دانشجو در سایر دانشگاه ها: گاهی در مورد دیگر انتخاب های شما برای دکتری نیز سؤال می شود. در دانشگاهی که اولین انتخاب معرفی شده تان است تا حدی بر روی مسئله تأکید کنند و بحث را کمی کش دهید و نشان دهید که با مزایای آن دانشگاه آشنا هستید. در مورد دیگر دانشگاه ها هم هیچ گاه اختلاف سطح علمی را دلیل خود قرار ندهید. سعی کنید از مواردی نظیر فاصله تا محل سکونت، الزامات کاری و … استفاده کنید.

19- جواب های متنوع: برخی اساتید تا وقتی آن لفظی که در ذهنشان است گفته نشود، پاسخ را نمی پذیرند. سعی کنید طور دیگری جوابتان را تکرار کنید شاید موفق شوید!

20- اهمیت آغاز: بدانید که ۵ دقیقه اول مصاحبه بسیار مهم است. پس اقتدار، متانت و اعتماد به نفس خود را در این ۵ دقیقه به رخ بکشید.

21- اثبات خود: در تمام طول مصاحبه تنها یک هدف داشته باشید: باید اثبات کنید که کاندیدای با ارزشی برای دوره دکتری هستید. اسیر پاسخگویی صرف به پرسش ها نشوید، بلکه در هر پاسخی سعی کنید که حداقل یک دلیل به مصاحبه گر بدهید که شما را برای دکتری انتخاب کند.

در هر پاسخی یک امتیاز کسب کنید. هر سؤال را فرصتی بسازید برای بروز توانایی ها، دانایی ها و مهارت های خود. در یک پاسخ به تحقیقات گذشته خود اشاره کنید در یک پاسخ به نمره های خوب خود در دبیرستان، در یک پاسخ به تجربه کاری در جوابی دیگر به مهارت های ریاضی و آماری خود.

لازم است که قبل از جلسه به مواردی که باید در خلال پاسخ ها به آن اشاره کنید فکر کنید و آن ها را یادداشت کنید. به هر پرسشی به چشم یک فرصت برای اثبات خود بنگرید. اگر مهارت های زبان و کامپیوتر را دارید و فرصتی پیش آمد، روی مهارت هایتان مانور دهید.

22– استفاده بهینه از اطلاعات: مواردی را که از شما می پرسند به طرز ماهرانه (و نه ناشیانه ای) به مواردی که می دانید ربط دهید. فرض کنید از شما سؤالی پرسیده شود که شما جز مختصری از آن نمیدانید. بر همین مطلب تمرکز کنید. شروع کنید به توضیح آن به عنوان یک مقدمه و سعی کنید ارتباط های ممکن را جستجو کنید. به تدریج مطالب به یادتان می آید و تازه گاهی ابداعاتی هم در همان لحظه می کنید!

23- تکیه بر توانمندی ها: در جلسه بیشتر بر روی توانمندی های خود مانور دهید و سعی نکنید که نقاط ضعف خود را توجیه کنید. مهم این است که گروه مصاحبه گر درک کند شما توانمندی های خوبی دارید و همه می دانند که هیچ کس جامع و بدون ضعف نیست.

در صورت بروز یکی از نقاط ضعف، خیلی راحت و با اعتماد به نفس به مصاحبه کننده توضیح دهید که چطور سعی در برطرف کردن این نقطه ضعف دارید. زیرا برای این که انتخاب شوید لازم نیست در همه موارد مذکور قوی باشید.

معمولاً انتخاب کنندگان دچار خطای هاله ای خواهند شد. اگر فرض کنیم که ده فاکتور تصمیم گیری وجود دارد کافی است شما در سه فاکتور قدرتمند ظاهر شوید: مثلا فاکتور زبان، علاقه و مقاله. اگر تجارب عملی ارزشمندی دارید بیان نمایید. کاری کنید که استادان احساس نمایند شما رشته و دانشگاه را با علاقه و حساب و کتاب انتخاب کرده اید.

جدای از محتوای پاسخ های شما به سؤالات، نحوه پاسخگویی مهم است. با اعتماد به نفس، مسلط، علاقه مند، گرم و قوی، و کمی با صدای بلند پاسخ دهید. اشتباهتان را بپذیرید. بی خودی بر خطایتان اصرار نکنید.

24- محقق و معلم بالقوه: شما باید به نوعی اثبات کنید که روحیه معلمی (برای استاد شدن و تدریس در دانشگاه ها) و روحیه محققی (برای انجام تحقیقاتی در حد تز دکتری) دارید. بنابراین در این رابطه امواج فکری خود را به اساتید منتقل نمایید.

25- صداقت: راستگویی را به نقطه قوت خود تبدیل سازید. در صورتی که سؤالی از شما پرسیده شود که جواب آن را نمی دانید، صادقانه بگویید که در حال حاضر حضور ذهن ندارم. به خاطر داشته باشید که اساتید در صورت شنیدن دروغ و یا اغراق، ذهنیت منفی پیدا می کنند.

26- عصبانیت ممنوع: نسبت به سؤالاتی که از شما می شود حالت تدافعی به خود نگرفته و ناراحت و دلخور نشوید. در برابر مواردی که فکر می کنید شما را در منگنه قرار داده اند از قبل به راه های فرار فکر کنید. از صحبت ها و سؤالات نامعقول عصبانی نشوید!

27- حفظ اعتماد به نفس: اگر جواب سؤالی را نمی دانستید اعتماد به نفس خود را از دست ندهید. گاهی اوقات خود سؤال کنندگان جواب آن ها را نمی دانند. مهم اعتماد به نفس شما در برخورد با سؤالات دشوار است.

28- آمادگی سؤالات عجیب را داشته باشید. نگران نشوید. گاهی ممکن است از شما بپرسند: چرا آمدی این رشته؟ چرا آمدی اینجا؟ به نظرت سنت زیادی کم/زیاد نیست و…آرامشتان را حفظ کنید و بالبخندی متین، متناسب با شرایط جلسه پاسخ دهید.

29- محترم باشید. این ربطی به جلسه مصاحبه ندارد. به طورکلی هیچ کس از تفاخر، آنهم از سوی دانشجو خوشش نمی آید و حق هم دارد. لکن فرق مصاحبه با سایر اوقات اینست که استاد تحقیر شده می تواند شما را رد کند چون هنوز جنبه ارتقا ندارید.

تاثیر سن در مصاحبه دکتری چقدر است؟

در صورتی که رزومه خوبی دارید و در مصاحبه دکتری هم عملکرد خوبی داشته باشید، خیلی بعید است که تنها به دلیل سن قبول نشوید! برای کسب اطلاعات بیشتر درخصوص تاثیر سن در مصاحبه دکتری کلیک کنید.

امتیازات مصاحبه دکتری بر چه اساسی است؟

معمولا دانشگاه ها برای امتیازدهی به مصاحبه بخشنامه و آیین نامه های خودشان را دارند که گاهی جزییات آن را در اطلاعیه مصاحبه دکتری منتشر می‌کنند.