سوالات مصاحبه دکتری تنوع زیادی دارد که در هر رشته، دانشگاه و حتی هر سال می تواند متفاوت باشد. اما ازجمله متداول ترین سوالاتی که در مصاحبه دکتری پرسیده می شود، سوالات مربوط به پایان نامه کارشناسی ارشد است. در مصاحبه دکتری دانشگاه آزاد نیز این دسته از سؤالات عموماً مدنظر اساتید قرار می‌گیرد.

چرا تسلط بر پایان نامه در مصاحبه دکتری مهم است؟

پایان‌ نامه سند معتبری است که تا حد زیادی شخصیت علمی شما را در جلسه مصاحبه شرح می‌دهد و معرفی می‌‌کند. البته مقالات هم تا حدی نمایان‌گر شخصیت علمی شما هستند (برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص تاثیر مقاله در مصاحبه دکتری کلیک کنید)، اما به دلیل این که معمولاً چندنفری انجام می‌شوند و کوتاه هستند، به اندازه پایان­ نامه قابلیت معرفی شما را ندارند.

ممکن است تصور شود که پایان‌ نامه کارشناسی می­‌تواند در مصاحبه دکتری چندان مهم نیست؛ چون معمولاً دانشجویان مقطع کارشناسی، در نوشتن گزارش کار مبتدی هستند و بر بسیاری از روش‌­های تحقیق و گزارش‌نویسی تسلط ندارند. اما پایان‌ نامه کارشناسی ارشد اهمیت زیادی دارد. در حجم زیادی از تجربیات مصاحبه دکتری سال های گذشته، اشاره است که در جلسه مصاحبه آزمون دکتری به طریقی از پایان­ نامه کارشناسی ارشد سؤالاتی مطرح شده است.

مهم ترین سوالات پایان نامه در مصاحبه دکتری چیست؟

مهم ترین سوالاتی که ممکن است از پایان نامه کارشناسی ارشد در مصاحبه دکتری پرسیده شود، عبارت است از:

سوالات پایان نامه در مصاحبه دکتری چیست؟

۱- موضوع پایان نامه کارشناسی ارشد

ممکن است مصاحبه‌گران، حتی گاهی به صورت تحقیرآمیز، از شما سؤال کنند که:

– چرا چنین موضوعی را به عنوان پایان­ نامه انتخاب کردید؟ این کار شما نیازی به این همه تحقیق نداشت!

– نتیجه کارتان بدون تحقیق هم معلوم است!

شما تنها زمانی می­‌توانید به این سؤالات پاسخ مناسب دهید و از کار خود دفاع کنید که بر بخش بیان مسأله و ضرورت و اهمیت انجام تحقیقتان مسلط باشید. توجه داشته باشید که جذابیت موضوع پایان‌نامه مهم است. اما برای اساتید بیشتر از اینها، درک شما از موضوع مهم است. اساتید شما را محک می‌زنند تا ببینند تا چه عمقی روی این پایان‌نامه کار کرده‌اید.

۲- نظریه ها و مفاهیم پایان نامه

ممکن است از شما درمورد نظریاتی که در پایان نامه‌تان استفاده کرده‌اید سوال شود و یا درباره مفاهیم و تعاریف کلیدی پایان نامه سوالاتی در مصاحبه دکتری پرسیده شود.

۳- روش تحقیق پایان نامه

ممکن است در مورد روش تحقیق پایان­ نامه­ تان از شما سؤال کنند. این که چرا از این روش استفاده کرده‌اید؛ یا چرا با وجودی که روش­‌های مناسب‌­تر، بهتر و دقیق‌تری هم بود، چرا از آن روش‌ها استفاده نکرده‌اید.

بنابراین، بحث روش تحقیق خود را به دقت مطالعه کنید و در مورد روش‌­های دیگری که می­‌توانستید از آن‌ها استفاده نمایید مطالعات بیشتری انجام دهید. در مورد دلیلتان، نیازی نیست چیزی غیر از واقعیت بگویید. مهم این است که اکنون روش‌­های دیگر را بشناسید و بدانید که با استفاده از آن‌ها هم می‌توانستید تحقیق خود را به انجام برسانید.

۴- بروز کردن اطلاعات درمورد پایان نامه ارشد

در مورد موضوع، نظریه­‌ها، مفاهیم و شخصیت‌­های اشاره‌­شده در پایان­ نامه­ تان تحقیق بیشتری انجام دهید. این اقدام به­‌خصوص در مورد داوطلبانی که مدت­‌ها قبل از پایان ­نامه خود دفاع کرده ­اند صدق می ­کند. بررسی کنید که اخیراً در ایران و جهان چه تحقیقاتی درباره موضوعتان انجام شده است.

نظریه ­هایی که استفاده کرده ­اید به همان صورت به قوت خود باقی هستند یا این که تغییراتی در آن‌ها رخ داده است. نقاط قوت و ضعف نظریه­ هایتان را بررسی کنید. درباره مفاهیم موجود در پایان‌نامه‌تان تحقیق بیشتری انجام دهید و اطلاعاتتان را درباره آن‌ها افزایش دهید.

در پایان، در مورد زندگی‌نامه، تحقیقات و آثار مربوط به شخصیت‌های علمی که در کار خود اشاره کرده­‌اید، مطالعاتی داشته باشید. گاهی برخی از مصاحبه‌گران، اطلاعات بسیار خوبی از شخصیت‌­های خاصی دارند.

۵- شیوه ارجاع دهی پایان نامه

مورد دیگری که در برخی مصاحبه‌ها دیده شده است، شیوه ارجاع‌دهی در پایان‌نامه است. به خاطر داشته باشید که از کدام شیوه ارجاع‌دهی در پایان‌نامه خود استفاده کرده‌اید و تفاوت آن با سایر شیوه‌ها چیست.

۶- سوالات انگلیسی از پایان نامه در مصاحبه دکتری

ممکن است از شما خواسته شود که خلاصه ای از پایان نامه خود را در مصاحبه دکتری به زبان انگلیسی توضیح دهید و یا عنوان آن را به انگلیسی بگویید. بنابراین، بهتر است از قبل برای این مورد آمادگی داشته باشید.

همچنین ممکن است در مورد لغات تخصصی که در پایان نامه کارشناسی ارشدتان استفاده شده و معادل انگلیسی آنها سوال شود.

۷. پژوهشگران و افراد شناخته‌شده که در پایان نامه به آنها ارجاع شده

ممکن است از شما پرسیده شود که در مورد فلان نویسنده یا پژوهشگر که در پایان نامه‌ات به ایشان ارجاع دادی چه می‌دانی؟ درمورد نظریاتش چه می‌دانی؟ از ایشان چه مقالات و کتاب‌هایی خوانده‌ای؟

تاثیر نمره پایان نامه در مصاحبه دکتری

همان طور که اشاره شد پایان نامه سندی درخصوص شخصیت علمی شماست. بنابراین، کیفیت پایان نامه کارشناسی ارشد ممکن است یکی از موضوعات مورد توجه در مصاحبه دکتری باشد؛ چرا که نشان‌دهنده میزان تسلط و توانمندی شما در زمینه پژوهش است.

ممکن است در جلسه مصاحبه از شما سوال شود که نمره پایان نامه ارشد شما چند بوده است و در صورتی که نسخه‌ای از آن در دسترس باشد، ممکن است اساتید آن را تورق کرده و بررسی اجمالی بر کیفیت آن داشته باشند.

قابل توجه است که معمولا دانشجویان دوران کارشناسی ارشد از پایان نامه خود مقاله استخراج می‌کنند؛ در نتیجه هر قدر کیفیت پایان نامه بهتر باشد، مقالات استخراج‌شده از پایان نامه نیز کیفیت بالاتری خواهد داشت.

نداشتن پایان نامه در مصاحبه دکتری

یکی از نگرانی‌های فارغ‌التحصیلان دوره کارشناسی ارشد آموزش محور این است که آیا با توجه به نداشتن پایان نامه شانس برای قبولی در مقطع دکتری دارند یا نه.

در پذیرش دوره دکتری دکتری مولفه‌های مختلفی مطرح است و یکی از این موارد سوابق پژوهشی داوطلب است. همچنین، با توجه به این که دوره دکتری تخصصی اساسا با محوریت پژوهش برگزار می‌شود، توانمندی داوطلب در زمینه پژوهش همواره حائز اهمیت است.

به همین علت، برخی بر این باورند که پذیرش در مقطع دکتری با داشتن مدرک کارشناسی ارشد آموزش محور چندان ساده نیست. چرا که دانش‌آموختگان ارشد آموزش محور به دلیل نداشتن پایان نامه، ممکن است رزومه پژوهشی (شامل مقاله و کتاب) نداشته باشند. ضمن این که خود پایان نامه هم در مصاحبه دکتری اهمیت دارد.

علاوه بر این، ممکن است مصاحبه کنندگان گمان کنند که فارغ التحصیلان آموزش محور، کمتر با مفاهیم روش تحقیق و اجرای پژوهش آشنا هستند.

اما واقعیت این است که امکان پذیرش دکتری با ارشد آموزش محور وجود دارد؛ با داشتن رزومه پژوهشی (ازجمله مقاله و کتاب) داوطلبان هم می‌توانند امتیاز این بخش را کسب کنند و هم می‌توانند به اساتید اثبات کنند که توانمندی لازم را در پژوهش دارند و نگذراندن پایان نامه در مقطع ارشد دلیلی برای ضعف ایشان در پژوهش نیست.

موضوع دیگر دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد است که در هنگام شرکت در مصاحبه هنوز از پایان نامه خود دفاع نکرده‌اند. این داوطلبان لازم است تا پایان شهریورماه از پایان نامه خود دفاع کنند تا بتوانند از مهرماه دانشجوی دکتری شوند.

اما درخصوص مصاحبه، به خاطر داشته باشید که خیلی از افرادی که فرایند مصاحبه را با موفقیت پشت سر می‌گذارند، دانشجویان ترم آخرارشد هستند. شاید یکی از دلایل این موضوع آن باشد که این داوطلبان اطلاعات به­‌روزتری دارند و بنابراین به سؤالات تخصصی که مطرح می­‌شود راحت‌­تر پاسخ می­‌دهند. ضمن این که مصاحبه‌گران از این دانشجویان معمولاً انتظار کار پژوهشی زیادی هم ندارند.

این داوطلبان لازم است بر همه موارد پروپوزال خود تسلط کافی داشته باشند. اگر بنا بر سؤال از پایان‌نامه باشد، احتمالاً در مورد این داوطلبان، به غیر از یافته‌­ها و نتایج، از بخش‌های دیگر مخصوصاً مبانی نظری و روش کار سؤالاتی مطرح خواهد شد.

بنابراین، اگر هنوز دانشجوی کارشناسی ارشد هستید و می‌ترسید نداشتن پایان نامه در مصاحبه دکتری منجر به کاهش شانس قبولی شما شود، خیالتان راحت باشد که خیلی از داوطلبان شرایط مشابه شما را دارند، توقع اساتید از شما توقعی منطقی است و سوالاتی که از پایان نامه پرسیده می‌شود در خصوص بخش‌هایی است که تاکنون انجام شده است.

نکات مهم درخصوص سوالات پایان نامه در مصاحبه دکتری

نکاتی که در مورد پایان­ نامه در هنگام مصاحبه دکتری مهم و اساسی هستند، از این قرارند:

– پایان­ نامه را حتی ­المقدور به صورت صحافی ­شده و تمیز و مرتب آماده کنید که روز مصاحبه همراه خود داشته باشید. البته اگر پایان نامه شما به صورت دیجیتال تهیه و تحویل دانشگاه شده، نیازی به تهیه پرینت آن نیست. در صورتی که ضرورتی برای ارائه پایان نامه در جلسه مصاحبه باشد، طبیعتا در مدارک مصاحبه دکتری که از سوی دانشگاه اعلام می‌شود به آن اشاره خواهد شد.

– قبل از رفتن به جلسه مصاحبه، پایان‌ نامه خود را به دقت بخوانید.

– اگر در جلسه مصاحبه دکتری، پایان نامه شما را زیر سؤال بردند، خود را نبازید.

– اگر ترم آخر هستید و هنوز از پایان­ نامه خود دفاع نکرده‌­اید، در روز مصاحبه، پروپوزال خود را به همراه داشته و بر همه موارد آن تسلط کافی داشته باشید. 

– به خاطر داشته باشید که اگر در مورد پایان‌نامه توضیحاتی از شما خواسته شد، در ابتدا لازم نیست وارد جزئیات شوید و تنها به صورت کلی و در چند جمله پایان‌نامه خود را معرفی کنید. تنها در صورتی که سؤالات بیشتری از شما پرسیده شد، وارد جزئیات شوید.

– اگر در ترم چهارم کارشناسی ارشد هستید و هنوز از پایان‌نامه خود دفاع نکرده‌اید، ممکن است از زمان‌بندی شما برای دفاع سؤال شود. اکیداً از بیان این که من درس داشتم و نرسیدم و … خودداری کنید و مصاحبه‌گران را قانع کنید که خود را می­‌رسانید.

در مصاحبه دکتری چه سوالات دیگری بجز پایان نامه پرسیده می شود؟

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سوالات مصاحبه دکتری کلیک کنید. در این مطلب سعی شده همه سوالاتی که احتمال دارد در مصاحبه دکتری طرح شود، گردآوری شود.

از کجا می توانم از تجربیات مصاحبه دکتری داوطلبان مطلع شوم؟

در صفحه تجربیات مصاحبه دکتری، داوطلبان آزمون دکتری سال های گذشته به بیان تجربیات خود از مصاحبه پرداخته اند.

آیا نداشتن مقاله در مصاحبه دکتری منجر به عدم پذیرش می شود؟

خیر مقاله تنها یک مولفه در مصاحبه دکتری است. در حالی که شما با مجموع رزومه و عملکرد خود در مصاحبه دکتری سنجیده می شوید.